سر درد در کودکان

سردرد در كودكان نيز همانند بالغين شايع است. برخي مطالعات خارجي شيوع سردرد در كودكان مدرسه اي را تا 90 درصد گزارش كرده اند. در اغلب موارد علت مهمي وجود ندارد و نياز به اقدام تشخيصي يا درماني خاصي نيست اما والدين بايد بدانند چه زماني و با چه فوريتي بايد به پزشك مراجعه كنند.

علل سردرد در كودكان:

علل زيادي ميتوانند منجر به سردرد شوند. به طور خلاصه اين علل را به شرح زير ميتوان دسته بندي كرد:

1-       استعداد ژنتيكي: سردرد و بخصوص سردرد ميگرني در برخي خانواده ها حالت ارثي دارد. اگر در خانواده شما چند نفر ميگرني وجود دارند احتمال ابتلاي كودك شما به ميگرن بيش از بچه هايي است كه چنين زمينه خانوادگي را ندارند.

2-       ضربه مغزي: كودكان ممكن است بيش از بزرگسالان دچار ضربه سر شوند. بعضي بچه هاي كوچك ممكن است به كرات زمين بخورند. بعضي كودكان هنگام بازي كردن حركات شديد و خطرناكي به سر و گردن خود مي دهند. برخي ديگر نيز شيرجه هاي بي مهابا در استخر و ضربه هاي سر مكرر در فوتبال را جهت موفقيت در رقابت هاي متعارف انجام ميدهند. البته نيازي نيست كه فعاليت هاي ورزشي و جنب و جوش طبيعي كودكان را از آنها بگيريد ولي به خاطر داشته باشيد كه اين ضربه ها ميتوانند سردرد ايجاد كنند و يا در برخي كودكان، مانند كودكان ميگرني، سردرد آنها را تشديد و يا زمينه سازي نمايند.

3-       برخي بيماريها و به خصوص عفونتها ميتوانند كودك شما را دچار سردرد نمايند. سردرد علامت شايعي براي بيماريهاي رايج كودكان است. عفونت گوش، سينوزيت و سرماخوردگي در كودكان بسيار شايع هستند و سردرد نيز از علايم شايع اين بيماريها است. به ندرت ممكن است ضايعه اي در مغز كودك باشد و به درمان جراحي نياز باشد.

4-       عوامل محيطي نيز همانند بزرگسالان در ايجاد يا تشديد سردرد كودكان موثر هستند. كودكان ممكن است با استنشاق بوهاي نامطبوع مانند سيگار دچار سردرد شوند. محيط هاي پر نور و پر سر و صدا براي برخي كودكان آزارنده بود و ايجاد سردرد ميكند.

5-       عوامل عاطفي : استرس و اضطراب زياد كه اغلب در اثر درگيري با والدين، معلمين و هم سن و سالان بوجود مي آيند، ميتوانند در كودكان بزرگتر و نوجوانان سردرد ايجاد كنند. اغلب والدين فكر ميكنند كه افسردگي تنها بزرگسالان را مبتلا ميكند در حاليكه نوجوانان به شدت مستعد اضطراب و افسردگي هستند و سردرد ميتواند تنها تظاهر افسردگي كودك شما باشد. سخت گيري هاي برخي والدين دلسوز ميتواند استرس زيادي به كودكان دلبندشان وارد آورد.

6-       عوامل غذايي : برخي غذاها يا افزودني هاي غذايي ميتوانند در كودكان باعث سردرد شوند. كافيين در بعضي شكلاتها و نوشابه ها از اين قبيل مواد ميباشد. افزودني غذايي به نام مونوسديوم گلوتامات در برخي غذاها مثل هات داگ، به عنوان يك ماشه براي شروع سردرد شناخته شده است.

 

انواع سردرد در كودكان:

 كودكان ميتوانند همان سردردهاي بالغين را تجربه كنند ولي ممكن است مشخصات سردردهاي كودكان قدري متفاوت تر از والدين باشد. مثلا سردرد ميگرن در بالغين اغلب يك طرفه است در حاليكه سردرد ميگرني كودكان بيشتر دوطرفه اظهار ميشود.

1-  ميگرن: براساس آمار خارجي تا 17 سالگي 8 درصد پسران و 23 درصد دختران يك حمله سردرد ميگرن را تجربه مي كنند. متاسفانه ما آمار دقيقي در كشورمان نداريم هر چند كم و بيش بايد آمار ما نيز در همين حدودها باشند. علاوه بر سردرد، تهوع و استفراغ ، شكم درد و حساسيت شديد به نور و صدا نيز ممكن است وجود داشته باشند. حتي نوزادان ممكن است از ميگرن رنج ببرند. در بچه ها بر خلاف بالغين ممكن است حمله ميگرن كوتاه و حتي يك ساعته باشد.

2-   سردرد تنشي: علت اين نوع سردردها استرس است. سردرد تنشي دوطرفه است و بيشتر حالت كشش و فشار در سر احساس ميشود. طول مدت سردرد تنشي از 30 دقيقه تا چندين روز متفاوت است.

3-   سردرد مزمن روزانه: هم سردردهاي ميگرن و هم سردردهاي تنشن ممكن است بتدريج بيشتر و بيشتر شده و به سردرد هر روزه منجر شوند. اگر فرزند شما بيش از 15 روز هر ماه سردرد داشته و بيش از 3 ماه است كه اين وضع ادامه دارد، مبتلا به سردرد مزمن روزانه است. اين وضعيت ممكن است بر اثر مصرف بي رويه مسكن هاي رايج بوجود آيد.

 

چه موقع به پزشك مراجعه كنيد؟

بسيار بندرت پيش مي آيد كه سردرد تنها علامت يك بيماري خطرناك در كودكان باشد. تشخيص سردردهاي مهم در كودكان نوپا گاهي بسيار دشوار است. در اين سن بايد به رفتار كودك بيشتر توجه كرد. گرفتن سر ميان دستها، عدم علاقه به بازي و تلويزيون و نقاشي، استفراغ گهگاهي و بطور كلي نامناسب بودن حال عمومي كودكان زير 5 سال نياز به معاينه دقيق توسط پزشك كودكان دارد. در صورتيكه متوجه موارد زير شديد، مراجعه به پزشك شما توصيه ميشود:

1-    حداقل ماهيانه يك حمله سردرد وجود داشته باشد.

2-      سردرد موجب بازگشت از مدرسه به خانه و تعطيل درس گردد.

3-      متعاقب ضربه به سر باشد.

4-      موجب بيدار شدن وي از خواب گردد.

5-      استفراغ طول كشيده يا مشكل بينايي سردرد را همراهي كند.

6-      سردرد همراه با تب، درد و سفتي گردن باشد.

 

نكات تشخيصي:

پزشك ابتدا يك شرح حال از سردرد كودك تهيه مي كند. لازم است به دقت به سيوالات پزشك پاسخ دهيد. به خاطر داشته باشيد شرح حالي كه شما يا فرزند شما ارايه مي كنيد براي پزشك فوق العاده مهم است و بسياري از موارد تنها راه تشخيص همين شرح حال خواهد بود و هيچ روش ديگري كمك نخواهد كرد. گاهي لازم است دفترچه اي فراهم كنيد و دفعات سردرد، طول مدت هر حمله سردرد تا بهبودي آن، عواملي كه باعث ايجاد سردرد شده اند و چگونه سردرد كنترل شده است، يادداشت شوند.

پس از اخذ شرح حال پزشك بيمار را معاينه ميكند و گاهي ممكن است جهت تشخيص و يا رد بعضي بيماري هاي ايجاد كننده سردرد، آزمايش خون و يا تصويربرداري از مغز را لازم بداند.

پيشگيري از سردرد:

پيشگيري از سردرد بستگي به عوامل برانگيزاننده سردرد كودك شما دارد. اغلب والدين بتدريج متوجه عوامل ايجاد كننده سردرد فرزند خود ميشوند. بطور كلي استراحت كافي در كودكان و نوجوانان، پرهيز از استرس، تغذيه مناسب و پرهيز از گرسنگي طولاني مدت مهمترين عواملي هستند كه در كودكان سردردي قويا توصيه ميشود. فشارهاي بيسش از حد و نامتعارفي كه برخي خانواده ها و مدارس در مورد تحصيل كودكان و نوجوانان به آنان وارد ميكنند، استرس زا بوده و سردرد بچه ها را تشديد خواهد كرد. بچه هاي ميگرني را نبايد بدون صرف صبحانه به مدرسه بفرستيد.

مشكلات روحي كودكان با همكلاسان و معلمين مدرسه نيز مهم هستند. اگر احساس ميكنيد سردرد هاي فرزند شما بيشتر شده اند و وي كم حوصله و گوشه گير شده است، به روانپزشك يا مشاور روانشناس مدرسه مراجعه كنيد. اگر اين مشكلات به موقع تشخيص ودرمان شوند، از بحرانهاي بعدي زندگي نوجوان شما پيشگيري خواهد شد.

نكات درماني:

  درمان بستگي به علت دارد و درمانهاي خاص بايد با نظر پزشك باشد. با دتوجه به اين كه اغلب سردردها ساده بوده و درمان اختصاصي ندارند، ميتوانيد از مسكنهاي ساده مانند استامينوفن يا بروفن استفاده كنيد. اين داروها ممكن است سردردهاي ميگرني را نيزكنترل كنند. به كودكان زير 16 سال آسپيرين ندهيد. استفاده از مسكن ها بايد محدود و 3 يا 4 بار در ماه بيشتر نباشد و در صورت زياد شدن سردردها بايد با پزشك خود مشورت كنيد. هنگام استفاده از دارو بايد از ميزان دوز دارو براي كودك آگاه بود. پزشك داروساز داروخانه ميزان دوز دارو و عوارض آن را براي شما توضيح خواهد داد. برخي داروها ممكن است براي كودكان كم سن و سال مناسب نباشند.

 

منبع:neuroclinic

 

سردردهای شدید ممکن است نشانه بیماری خطرناک باشد

سردرد های شدید و ناگهانی ممکن است نشانه بروز برخی بیماری های خطرناک همچون آنوریسم باشد و باید جدی گرفته شود. وجود آنوریسم‌ در یک‌ سرخرگ‌ مغزی‌ باعث‌ سردرد (بیشتر‌ ضربان ‌دار) ، ضعف‌، فلج‌ یا کرختی‌، درد پشت‌ چشم‌، تغییر بینایی‌ یا نابینایی‌ نسبی‌، و مساوی‌ نبودن‌ اندازه‌ مردمک‌ها می‌شود.

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز،   پزشکان معتقدند آنوریسم با سردردهای مزمنی همچون میگرن تفاوت دارد زیرا میگرن سردردی است که همواره به سراغ شخص می آید و نشانه هایی نیز دارد برای نمونه برخی از زنان در دوران قاعدگی به این سردرد مبتلا می شوند یا عواملی خاص باعث ایجاد این سردرد می شود ولی آنوریسم مغزی مساله ای متفاوت و پاره شدگی رگ های مغزی به علت ضعف در دیواره های سرخرگی است.

آنوریسم معمولا بدون علامت است و فرد از آن آگاهی ندارد ولی در صورتی که سردردهایی گاه به گاه به سراغ فرد می آید یا فرد در سخن گفتن دشواری هایی دارد بهتر است به پزشک مراجعه و پیش از پارگی شدید در سرخ رگ های مغزی، این مساله را شناسایی کند.

البته همه سردرد ها را در صورتی که بدون توضیح و توجیه باشند نباید نگران کننده دانست.

آنورسیم سالانه در آمریکا باعث مرگ ۲۵ هزار نفر می شود و گفته می شود حدود ۶ میلیون آمریکایی به این عارضه دچار هستند که معمولا کوچک و تهدید کننده نیستند ولی در صورتی که این پارگی از یک چهارم یک اینچ کمتر باشد در ۵۰ درصد از موارد باعث مرگ ناگهانی فرد می شود و در صورتی که فرد از این عارضه جان به در برد، همواره با عوارض ناشی از آن دست به گریبان خواهد بود.

آنوریسم‌ عبارت‌ از بزرگ‌ شدن‌ یا بیرون‌زدگی‌ دیواره‌ یک‌ سرخرگ‌ در اثر ضعف‌ دیواره‌ آن است؛ این بیماری‌ اغلب‌ پس‌ از حمله‌ قلبی‌ روی‌ می‌دهد و معمولاً در آئورت‌ (سرخرگ‌ بزرگی‌ که‌ از قلب‌ منشاء گرفته‌ و در سینه‌ و شکم‌ به‌ سمت‌ پایین‌ حرکت‌ می‌کند) یا سرخرگ‌هایی‌ که‌ مغز، پاها، یا دیواره‌ قلب‌ را تغذیه‌ می‌کنند ، ایجاد می‌شود.

وجود آنوریسم‌ در یک‌ سرخرگ‌ مغزی‌ باعث‌ سردرد ( بیشتر‌ ضربان ‌دار) ، ضعف‌، فلج‌ یا کرختی‌، درد پشت‌ چشم‌، تغییر بینایی‌ یا نابینایی‌ نسبی‌، و مساوی‌ نبودن‌ اندازه‌ مردمک‌ها می‌شود.

پاره ‌شدن‌ آنوریسم‌ علایم‌ بسته‌ به‌ مکان‌ آنوریسم‌ عبارتند از: سردرد شدید، درد شدید و تند و تیز در قفسه‌ صدری‌، شکم‌ یا پا، از دست‌ دادن‌ هوشیاری‌ است.

 

منبع:پزشک

 

چه سردردی خطرناک است؟

چه سر دردی خطرناک است؟

سردرد یکی از شایع‌ترین مشکلاتی است که تقریبا همه ما با آن مواجه شده‌ایم و هر کسی بنا به تجارب گذشته خود با شیوه‌ای به درمان می‌پردازد. به طور مثال، برخی به همراه خود استامینوفن، استامینوفن کدئین و یا بروفن دارند و با آغاز سردرد از دارو استفاده می‌کنند و خوب می‌شوند اما برخی افراد به راحتی نمی‌توانند سردرد خود را برطرف کنند و به بررسی‌ها و درمان‌های جدی‌تری نیاز دارند.

ماهیت دقیق سردرد معلوم نیست اما تحقیقات حاکی از آن است که سردردها احتمالا در نتیجه تغییراتی در سطح مواد شیمیایی موجود در مغز مانند سروتونین و نور ‌آدرنالین ایجاد می‌شوند.
نداشتن تعادل و موازنه میان سطوح این پیام‌رسان‌ها می‌توانند به التهاب شریان‌های پوست‌سر و متعاقب آن تحریک ساختارهای حساس به درد منجر می‌شود.
این موضوع به انتقال تکانه‌های درد از طریق عصب سه قلو که یکی از مسیرهای عمده درد است به مغز منجر شود.
سطح اندروفین‌ها یا مسکن‌های طبیعی که به وسیله مغز و نخاع تولید می‌شوند نیز می‌تواند کاهش یافته و درد را به دنبال داشته باشد. سردرد ممکن است مبهم، کوبنده (ضربان دار) یا تیز و واضح باشد. توصیف دقیق درد می‌تواند به تشخیص نوع سردرد شما کمک کند.
● تقسیم‌بندی سردردها
سردردها به سه نوع تنشی، میگرنی و خوشه‌ای تقسیم‌بندی می‌شوند. سردردهای تنشی به طور معمول، ناراحتی یا فشار مبهمی در ناحیه پیشانی پوست سر یا پشت گردن شما ایجاد می‌کنند.
میگرن‌ها با درد شدیدی در یک طرف سر مرتبط بوده و اغلب با تهوع یا اختلالات گذرای بینایی همراه هستند. مشخصه سردردهای خوشه‌ای، درد ثابتی در داخل یا اطراف یک چشم یا یک طرف سر است که اغلب به صورت مجموعه یا سریالی اتفاق می‌افتد.
سردرد بی‌امانی که فرد را از کار و زندگی می‌اندازد و شش ماه یا بیشتر هم طول می‌کشد، سردرد مزمن تلقی می‌شود. هر چند علت دقیق سردردها مشخص نیست اما عوامل زیادی می‌توانند به سردرد منجر شوند.
سردردها به خصوص میگرن‌ها، در برخی از زنان درست قبل یا در خلال عادت‌ ماهیانه ایجاد می‌شوند. چنین سردردهایی احتمالا با نوسانات هورمونی در ارتباط هستند.
سردردهای ناشی از فشارخون بالا اغلب صبح‌ها هنگام بیدار شدن از خواب روی می‌دهند اما این نوع سردرد چندان شایع نیست و تنها در فشارخون شدید روی می‌دهد.
سردردی که از عفونت حفره‌های سینوسی اطراف بینی ناشی می‌شود، می‌تواند به خصوص هنگام خم شدن به سمت جلو شدید شود. این نوع سردرد اغلب با دیگر علایم و نشانه‌های عفونت همراه است.

سردردهای چشمی ممکن است پس از مطالعه طولانی یا رانندگی در شب ایجاد شوند. سردردها به دنبال کار و جنب‌وجوش زیاد هم روی می‌دهند.

● تشخیص سردرد
تشخیص سردرد به طور کلی مبتنی بر شرح حال طبی و معاینه است. چنانچه سردرد شما در این اواخر شروع شده، حملات ناگهانی دارد، با فعالیت بدنی تشدید می‌شود، اغلب صبح‌ها وجود دارد و با استفراغ همراه است یا با علایم و نشانه‌های دیگری همراه است ممکن است برای تشخیص علت آن به آزمون‌های بیشتری نیاز باشد. 

آزمون‌های تشخیصی ممکن است شامل سی‌تی‌اسکن یا تصویرنگاری با استفاده از ام‌آر‌آی از ناحیه سر برای جستجوی ناهنجاری‌های ساختاری و بررسی سینوس‌ها، استخوان‌های صورت و بافت و استخوان‌های گردن باشد. عکس رادیولوژی از قسمت‌های فوقانی ستون فقرات ممکن است در صورت بروز سردرد پس از صدمه به سر یا گردن ضرورت پیدا کند.

● سردردهای تنشی
سردردهای تنشی یکی از شایع‌ترین انواع سردرد است. فرد احساس پری یا فشار در سر می‌کند. انگار سرش را زیر دستگاه پرس قرار داده‌اند. 

بسیاری افراد از کشیدگی عضلات در ناحیه گردن و کتف‌ها شکایت دارند. سردردهای تنشی که دو یا چند بار در هفته و به مدت چند ماه یا بیشتر روی می‌دهد، مزمن به شمار می‌روند. برخی از افراد تا سال‌ها یا حتی دهه‌ها از این نوع سردرد رنج می‌برند.

سردردهای تنشی اغلب به خوبی به درمان‌های آرام‌بخش عضلات و اعصاب مانند ماساژ دادن، دوش آب گرم و تمرکز فکر جواب می‌دهند. ورزش و استراحت کافی هم می‌توانند مفید واقع شوند. مصرف مسکن‌هایی مانند استامینوفن، آسپیرین یا بروفن به‌طور معمول سردرد را برطرف می‌کنند اما توجه داشته باشید که مصرف بیش از اندازه مسکن‌ها می‌تواند حتی به سردردهایی موسوم به سردردهای برگشتی منجر شود. به علاوه، تاثیر مسکن‌ها دیر یا زود، رو به کاهش می‌گذارد.

در سردردهای تنشی می‌توانید در اتاقی آرام و تاریک استراحت کنید و حوله سردی روی پیشانی قرار دهید. این کار سبب تسکین اعصاب و کاهش سردرد خواهد شد. برخی شواهد نشان‌دهنده این مطلب است که مصرف بیش از حد مسکن‌ها می‌تواند دستگاه کنترل درد مغز را به حاشیه براند، به‌طوری که با کاهش اثر مسکن، سردرد باز می‌گردد. سردردهای برگشتی به طور معمول در سراسر روز ادامه دارند.

شما ممکن است متوجه افزایش درد از ساعات معینی از روز شوید، به ویژه با شروع کاهش اثر مسکن، این نوع سردردها اغلب به دنبال مختصری فشار عصبی یا جسمی هم ایجاد می‌شوند. برای قطع این سردرد لازم است داروهای مسکن را کنار بگذارید و به پزشک خانواده مراجعه کنید.

پزشک احتمال دارد با توجه به نوع دارویی که مصرف کرده‌اید، توصیه کنید‌ به‌طور موقت همه داروهای مسکن را قطع کنید.

● سردردهای دردسرساز
سردردهایی که نشان از یک بیماری جدی و خطرناک دارند، بسیار نادرند. این سردردها می‌توانند بیماری‌هایی مانند خون‌ریزی مغزی، تومور مغزی و ضعف عروق خونی را همراهی کنند بنابراین در صورت بروز مشکلات زیر به نزدیک‌ترین مرکز درمانی مراجعه کنید:

▪ سردرد ناگهانی و شدید همراه با تب، سفتی گردن، بثورات جلدی، گیجی و منگی، تشنج، کرختی یا مشکل در تکلم

▪ سردرد پس از آسیب به سر حتی اگر در اثر یک سقوط یا ضربه ایجاد شده باشد، به ویژه اگر به مرور شدید‌تر می‌شود.

▪ سردرد مزمن و پیشرونده که پس از سرفه کردن، فعالیت بدنی، نرمش یا یک حرکت ناگهانی تشدید شود

▪ سردرد با الگوی جدید پس از سن ۵۵ سالگی



منبع:ام اس سنتر