کاربرد فیزیوتراپی

فيزيوتراپی يكی از شاخه های توانبخشی می باشد كه شامل شاخه های زير است :

     الكتروتراپی
     حرکت درمانی و مكانوتراپی
     آب درمانی يا هيدروتراپی

  الكتروتراپی

دستگاه های مورد استفاده در الكتروتراپی با هدف كاهش درد ، كاهش اسپاسم ، كاهش چسبندگی ، بازآموزی و تقويت عضلات بيماران به صورت زير تقسيم بندی می‌شود :

1- استفاده از اشعه مادون قرمز (IR : Infer a Red)

اشعه مادون قرمز جريانی با طول موج 1000 تا 40000 آنگسترم می‌باشد كه وقتی با بدن برخورد می كند به گرما تبديل شده و باعث افزايش جريان خون در نقطه درمان می‌شود و در نتيجه باعث بهبود تغذيه و دور شدن مواد زايدی كه به علت سيكل درد ايجاد شده‌اند می شود.

موارد كاربرد :

1- كاهـــش درد
2- كاهش اسپـاسم
3- كاهـش سفتـی
4- افزايش دامنه حركتی  
5- صدمات و ضايعات ورزشی
6- آماده سازی بيمار برای انجام حركات‌
 ورزشی‌ و تكنيكهای ‌درمانی

2- استفاده از کيسه داغ (HP : Hot Pack)

كيسه مخصوصی است كه دارای گرمای مرطوب بوده و ضمن گرم نمودن ناحيه مورد درمان با خاصيت افزايش گردش خون در ناحيه درمان كاربردهای زير را دارد.

موارد كاربرد :

1- كاهش اسپاسـم
2- كاهــش درد
3- كاهش‌چسبندگی
4- کاهش سفتی بافت نرم
5- فزايش دامنه حركتی
6- كاهش گرفتگی عضله
7- آماده‌سازی‌‌ بيمار‌ برای‌ انجام‌ حركات‌ ورزشی‌ و تكنيكهای‌ درمانی

3- استفاده از امواج مافوق صوت (US : Ultra Sound)

اشعه مافوق صوت با فركانس بيش از 20000 هرتز و شدت 0.5 تا 3 ولت بر سانتيمتر با عمق نفوذ حدود 5 سانتيمتر كه با ايجاد گرمای عمقی در بدن باعث افزايش گردش خون و نفوذ پذيری غشاء سلولی و نيز تخليه منطقه درمان از مواد دردزا می‌شود.

موارد كاربرد :

1- از بين بردن چسبندگـی
2- كاهش التهاب
3- كاهش اسپاسم عضلانی
4- كاهش درد و ...
5- آزاد‌سازی‌‌ بافت‌ از مواد دردزا
6- افزايش‌دامنه‌حركتی

4- استفاده از امواج دياترمی (SWD: ShortWaveDiathermy, MWD: MicroWave Diathermy)

از انواع امواج كوتاه راديويی است که طول موج SWD مورد استفاده در فيزيوتراپی 11متر و فركانس آن 12.27 مگاسيكل می‌باشد.
طول موج MWD مورد استفاده در فیزیوتراپی 12 متر و فرکانس آن 2450 مگاسیکل می باشد که باعث ایجاد گرمای عمیقی در ناحیه درمان می شود.

موارد كاربرد :

1- كاهش اسپاسم
2- كاهش درد
3- افزايش دامنه حرکتی

5- استفاده از جريان گالوانيک (Galvanic)

در عضلاتی که به علت قطع عصب و يا ضايعه عصبی قادر به انقباض نيستند ، زمان تحريک بالايی لازم است تا جريان به همه فيبر های عضله برسد و باعث انقباض آن عضله شود و جريان گالوانيک با شدت 0.5 تا 2.5 ميلی آمپر ، ولتاژ کمتر از 100 ولت ، زمان تحريک 100 و 300 و 1000 و 3000 ميلی ثانيه را انتخاب کرده و باعث انقباض عضله می شوند.

موارد كاربرد :

1- ضايعات نخاعی
2- قطع عصب
3- نروپاتيهای شديد

6- استفاده از جريان فاراديک (FAR : Faradic)

جريانی با زمان تحريك كوتاه است يعنی با زمان تحريك 0.1 و 0.3 و 1 و 3 ميلی‌ثانيه و در مواردی كه عصب سالم بوده ولی عضله توانايی لازم برای انقباض را ندارد به كار می رود.

موارد كاربرد :

1- سكته مغزی
2- بيماران ناتوان
3- بعد از تاندون ترانسفر
4- سالمندان ناتوان C.V.A
5- نروپاتيهای خفيف و ميوپاتيها

7- استفاده از جريان های پرفرکانس (IF : Inter Frential)

در اين جريان از تداخل دو جريان پرفركانس ، يك جريان مدوله شده كم فركانس ايجاد می شود که امواج 2000 هرتز آن جهت تقويت عضلات عمقی و امواج 4000 هرتز جهت كاهش درد و اسپاسم استفاده می‌شود.

موارد كاربرد :

1- كــاهــش درد
2- كاهش التهاب
3- تقويت عضلات
4- كــاهــش ادم
5- بازآموزی عضلات
6- درمان‌ بی‌اختياری ‌ادرار

8- (TENS : Trance cutaneouse Electrical Never Stimulation)

Trance cutaneouse Electrical Never Stimulation يعنی بااستفاده از جريان الكتريكی از طريق پوست باعث تحريك عصب ناحيه درمان شويم و جريانی با فركانس 50 تا 150 هرتز می باشد كه شدت آن بين 12 الی 30 ميلی آمپر می باشد كه با اشكال مختلف و به صورت ضربه ای و نرمال طراحی شده است و از طريق بسته شدن دريچه درد و ترشح آندروفين باعث تشكيل درد می شود.

موارد كاربرد :

1- كاهش‌ دردهای عصبی
2- كاهــش اسپاسم
3- كاهش دردهای متعاقب اعمال جراحی
4- كاهش ‌دردهای ‌متعاقب‌ صدمات ‌و ضايعات ‌ورزشی
5- كاهش دردهای مزمن و مداوم مثل كمر درد ، سردرد و ...

9- (HV : High Voltage)

اشعه ای با طول موج 100 تا 400 نانومتر بوده كه با بلوكه كردن سيستم سمپاتيك باعث افزايش گردش خون در ناحيه می شود.

موارد كاربرد :

1- افراد ديابتی
2- زخمهای فشاری
3- بيماران سرمازده

10- استفاده از اشعه ليزر (Light Amplification by Stimulated Emit ion of Radiation)

تقويت نور بوسيله گسيل تشعشع تحريك شده که به اختصار ، ليزر خوانده می شود. در فيزيوتراپی از ليزر كم توان جهت ترميم و كاهش درد و ... استفاده می شود.

موارد كاربرد :

1- كاهش التهاب
2- كاهش درد
3- كاهش چسبندگی
4- تاندونيت و بورسيت

11- (UV : Ultra Violet)

اشعه با طول موج 1800 تا 3900 آنگستروم و با عمق نفوذ كمتر از 0.1 ميلی متر است و با تأثيرات شيميايی كه در بافت های بدن ايجاد می كند جهت درمان برخی از اختلالات و بيماريهای پوستی و جلدی به كار می رود و بنابراين جريان خون و در نتيجه ساخت و ساز در ناحيه را افزايش داده و به ساخته شدن ويتامين D نيز كمك می شود.

موارد كاربرد :

1- ترميم زخم بسته
2- استئو مالاسی
3- زخم عفونی

12- استفاده از ماساژور يا Vibrator

ماساژ عبارت است از يك سری حركات منظم و ريتميك كه توسط يك فيزيوتراپيست ماهر و يا با استفاده از يك دستگاه ويبريتور انجام می شود و بر روی سيستم عصبی عضلانی و گردش خون تأثير می گذارد.

موارد كاربرد :

1- ايجاد آرامش در بدن
2- كاهش‌چسبندگی
3- كمك به بازگشت خون
4- كاهش درد
5- تخليه ترشحات ريه
6- كاهش اسپاسم

حرکت درمانی و مكانوتراپی

در ورزش درمانی با توجه به اينكه مشكل بيمار محدوديت حركتی ، كوتاهی يا ضعف و ناتوانی عضله است تكنيكهای درمانی مانند Mobilization ، Hold Relax ، P.N.F و ورزشهای ايزومتريك و ورزشهای مقاومتی برنامه ريزی شده و با استفاده از وسايل موجود در فيزيوتراپی از قبيل فنر ، قرقره ، وزنه ، صندلی چهار سر ، پارالل ، دوچرخه ثابت ، چرخ شانه ، نردبان شانه ، كشش مكانيكی گردن و ... هدف درمانی پيگيری می شود كه ورزش درمانی در دستور فيزيوتراپی تحت عنوان EXS مطرح می شود.

آب درمانی يا هيدروتراپی

استفاده از آب و خواص آن جهت اهداف درمانی را هيدروتراپی می نامند . در فيزيوتراپی از خواص درمانی آب در جهت كاهش اسپاسم و كاهش سفتی مفاصل و ... استفاده می شود.

موارد كاربرد :

1- افراد CP     
2- رفع خستگی
3- كاهش‌ استرسهای ‌روحی‌ و روانی
4- بيماريهای‌ روماتيسمی‌‌ مانند آرتريت‌ روماتوئيد و ...

منبع: دكتر دقاق زاده

انواع فیزیوتراپی

»  فیزیوتراپی در اطفال

قریب به ۱۰% از کودکانی که به دنیا می آیند دچار نوعی از معلولیت می باشند که با فیزیوتراپی به موقع می توان در معلولیت موجود اقدامات موثری را انجام داد و از جمله این معلولیتها عبارتند از : فلج مغزی ، فلج اطفال ، فلج زایمانی (ارب پالزی) ، تور تیکولی (کودکانی که با گردن کج به دنیا می آیند) ، اختلال در مچ پا (مثل کف پای صاف ، و پا چنبری و غیره).

»  فیزیوتراپی در بیماریهای زنان  فیزیوتراپی در بیماری های زنان را با هدف کاهش درد و از بین بردن برخی عفونتها و چسبندگی ها که در بافتهای مختلف دستگاه تناسلی ایجاد می شود و نیز تقویت عضلات ناحیه شکم و اطراف لگن انجام داد و از جمله این موارد عبارتند از : کمر درد که منشا آن بیماری های زنان است ، ضعف عضلات ناحیه شکم و لگن و بیمار های التهابی و در برخی از جراحی های دستگاه تناسلی زنان و غیره.

» فیزیوتراپی در اعمال جراحی حال عمومی بیماران و جلوگیری از ایجاد و کنترل و حفظ دامنه حرکات مفاصل اطراف محل عمل برای از بین بردن درد و جسبندگی و محدودیت حرکتی می توان از فیزیوتراپی استفاده کرد و از جمله موارد آن عبارتند از : سوختگیها و در برخی اعمال جراحی در ناحیه فک و صورت و غیره.

»  فیزیوتراپی در بیماریهای پوستی در بیماریهای پوستی می توان با کاهش درد به بهبودی سریع و بهتر صدمات پوستی کمک کرد و از جمله این بیماریهای پوستی عبارتند از : سوختگی پوست و زنا و آکنه و لوپوس و در اعمال جراحی پلاستیک و اعمالی که برای زیبایی انجام می شود با کنترل چسبندگی محل عمل و غیره.

»  فیزیوتراپی در بیماران بستری در بخشهای بیمارستان با توجه به اینکه وقتی بیماران عزیز در بیمارستان بستری می شوند از هر گونه حرکت عاجزند که به دنبال آن خشکی مفاصل و ضعف عضلات و نیز تجمع ترشحات درریه آنها و نیز بیماریهای زخم بستر آنها را تهدید می کند و برای پیشگیری از بوجود آوردن این مشکلات لازم است بعد از تجویز پزشک هر روز حداقل یک نوبت فیزیوتراپیست با انجام حرکات فعال و غیرفعال و نیز تمرینات تنفسی و همچنین با ارائه راهنمایی های لازم از به وجود آوردن گرفتاری بیشتر پیشگیری می کند و زمینه لازم برای توانبخشی بیمار را فراهم می کند.

»  فیزیوتراپی در بیماریهای قلبی و تنفسی فیزیوتراپی در بیماران تنفسی شامل اصلاح الگوی تنفسی تقویت عضلات سیستم تنفسی و تخلیه ترشحات داخل ریه و مجاری تنفسی و همچنین تحریک رفلکس سرفه و آموزش روشهای تنفسی و تمرینات تنفسی می باشد و همچنین آموزش وضعیت های خاص برای تخلیه ترشحات از ریه می باشد و برای درمانی در بیمارستان قلبی شامل : بهبودی وضعیت بیمار و نیز افزایش کارایی سیستم قلبی عروقی که از جمله موارد قلبی ِ تنفسی عبارتند از : جراحی در ناحیه قفسه سینه ، ضعف در عضلات سیستم تنفسی ، شکستگی دنده ها ، بیماریهای تنفسی مثل پنومونی یا ذات الریه ، آمبولی ریه ، آبسه ریه ، برونشکتازی ، آتلکتازی ، برونشیت مزمن ، آمفیزم و آسم و سرطان عناصر تنفسی و غیره . و نیز بیماری هایی همچون ایسکمی قلبی ، ترومبوفلبیت ، واریس و غیره.

»  فیزیوتراپی در سالمندان با توجه به اینکه سالمندان عزیز با بالا رفتن سن و کاهش فعالیت روزانه دچار ضعف و ناتوانی می شوند لازم است زیر نظر فیزیوتراپیست ماهر به حرکت ورزشی ادامه داده و از بروز مشکلات پیشگیری نمایند. در پایان اشاره به این نکته ضروری است که یکی از دلایل ثمر بخش بودن درمان بیماران در کشور های پیشرفته وجود ارتباط تنگاتنگ بین پزشک معالج از قبیل : جراح ارتوپد ، جراح اعصاب ، داخل اعصاب ، متخصص روماتولوژی ، متخصص قلب و عروق و متخصص ریه و جراح و … با سایر کادر درمان همچون تیم توانبخشی (فیزیوتراپیست) می باشد بنابرین اگر روزی بتوانیم بین پزشک معالج و فیزیوتراپیست ارتباط تنگاتنگ درمانی را بیش از پیش تقویت کنیم فیزیوتراپی می تواند گام بلندی را در درمان فیزیکی بیماران سکته مغزی ، فلج اندام ها ، آرتروز زانو ، ضایعات مفاصل و ستون فقرات و عوارض شکستگی ، ضایعات نخاعی ، بیماران قلبی و عروقی و ریوی و … بردارد.

منبع:فیزیوتراپی