علائم و درمان پوکی استخوان

درمان پوکی استخوان

پوکی استخوان بیشتر در بین زنان رایج است تا مردان. به این دلیل که حجم استخوان در زنان کمتر از مردان است. معمولا عمر زن‌ها از مردان بیشتر و مصرف کلسیم در آنها کمتر است، و برای قوی نگهداشتن استخوانهای‌شان به هورمون زنانه استروژن نیز دارند.

هنگامی که توده کل استخوانی در حدود 35 سالگی‌ به اوج خود می‌رسد، همه بزرگسالان از  35 سال به بعد شروع به از  دست دادن توده استخوانی می‌کنند.

 

نشانه های  پوکی استخوان

ممکن نیست بدانید پوکی استخوان دارید تا وقتی که علائم جدی آن را احساس کنید. علائم این بیماری  شامل شکستگی استخوان، کمر درد یا قوز  پشت است.

همچنین ممکن است قد شما در طول زمان کوتاه‌تر شود، زیرا پوکی استخوانمی‌تواند باعث متلاشی‌شدن مهره‌ها (استخوان‌های ستون فقرات شما) شود.

 

تراکم‌سنجی استخوان

با پزشک‌تان مشورت کنید. برای بسیاری از زنان، پوکی استخوان (یا خطر بروز آن)را می‌توان بدون آزمایش تشخیص داد. وقتی انجام آزمایش لازم باشد، پزشکان با استفاده از تجهیزات عکسبرداری از استخوان، تصویری از استخوان به دست می‌آورند تا متخلخل شدن آن را بررسی کنند.

تغذیه پوکی استخوان

همان طور که گفته شد، فرآورده های لبنی مانند شیر، ماست، کشک، قره قوروت، پنیر از منابع مهم و بسیار خوب کلسیم اند . سایر منابع حاوی کلسیم عبارتند از: سبزیجات برگ سبز ، کلم پیچ، شلغم، هویج، پرتقال ، انگور، توت فرنگی، خرمالو، زیتون، جعفری، اسفناج، کرفس، کشمش، بادام، پسته، گردو، حبوبات و غذاهای دریایی مانند ماهی به ویژه ماهی تن، کیلکا و ساردین.

 

 

 

 

منبع: باشگاه خبرنگاران-تبییان

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

اگر میخواهید استخوان های قوی داشته باشید باید ....

اگر میخواهید استخوان  های قوی داشته باشید باید از آنها استفاده کنید. هر چه به استخوان نیروهای بیشتری اعمال شود قویتر میشوند. دقیقاً به همین علت است که فضانوردانی که مدت زیادی در حالت بی وزنی بسر میبرند به علت کاهش فشار وزن بر روی استخوان هایشان بتدریج دچار پوکی استخوان  میشوند.

همچنین کسانی که فعالیت بدنی کمی دارند و کم راه میروند کاهش تراکم استخوان پیدا میکنند. خانم ها بخصوص باید تاکید بیشتری از آقایان به سلامت استخوان های خود داشته باشند. آنها باید سعی کنند بخصوص در دوران جوانی و میانسالی استخوان های قوی برای بدن خود بسازند چون در سنین بعد از یائسگی بیش از مردان در معرض از دست دادن تراکم استخوان هایشان قرار خواهند گرفت.

 پوکی استخوان در همه افراد مسن بوجود میاید. این روند در خانم ها در سنین بعد از 50 سال شدت بیشتری میگیرد ولی اگر وقتی جوان هستید عادت به ورزش پیدا کنید و فعالیت بدنی خود را در سنین بالا هم ادامه دهید سرعت پیشرفت پوکی استخوان را کاهش خواهید داد. گرچه اندازه و تراکم استخوان در هر فرد تابع ژنتیک اوست ولی بدست آوردن اندازه و تراکم حداکثر، نیازمند انجام فعالیت بدنی و ورزشی است.

 

     

پوکی استخوان و تاثیر سن و جنس

بهترین زمان برای اینکه استخوان های بدنمان را قوی کنیم زمان نوجوانی یعنی بین 20-10 سالگی است. استخوان ها در سنین 30-20 سالگی هم قویتر میشوند ولی در سالهای بعد از سی سالگی تراکم استخوان های بدن شروع به کاهش میکند. مصرف سیگار و الکل این روند کاهش تراکم استخوان را تسریع میکند. حفظ تراکم استخوان برای زنان اهمیت بیشتری از مردان دارد چون تراکم استخوانهایشان نسبت به مردان در سنین پایینتری شروع به کاهش میکند، حتی وقتی استخوان هایشان حداکثر تراکم را دارند باز هم تراکم آنها از مردان کمتر است.

بارداری و شیردهی ممکن است تراکم استخوان خانمها را کاهش دهد. تراکم استخوان در سنین بعد از یائسگی باز هم کاهش بیشتری پیدا میکند. بهترین راه برای حفظ تراکم استخوان در خانم ها انجام فعالیت های بدنی منظم است. بهترین این ورزش ها آنهایی هستند که در حالت ایستاده انجام میشوند و در هنگام انجام آنها استخوان ها و عضلات در مقابل نیروی جاذبه کار انجام میدهند.

ورزش چگونه مانع پوکی استخوان میشود

استخوان یک بافت زنده است. در بافت استخوانی سلول هایی وجود دارند که مرتباً استخوان نو میسازند. در کنار آن سلول هایی هم هستند که استخوان را جذب میکنند. فعالیت همزمان این دو دسته سلول موجب میشود که بافت استخوان مرتبا نو شود. با انجام ورزش های بدنی مستمر موجب میشوید تا استخوان شما مرتباً در معرض نیروهای وارد از طرف جاذبه زمین و عضلات متصل به آنها قرار بگیرد و این نیروها سلول های استخوان را به نحوی تحریک میکنند تا در مجموع استخوان بیشتری ساخته شده و تراکم بافت استخوانی بیشتر شود.

چه ورزش هایی برای پیشگیری از پوکی استخوان مفید است

بهترین فعالیت های بدنی و ورزشی برای بدن عبارتند از دویدن، جهیدن، کوه نوردی، ورزش های تیمی مثل فوتبال، بسکتبال و والیبال، ورزش های آئروبیک، تنیس و دیگر ورزش های با راکت، اسکی، اسکیت و ورزش های رزمی.

گرچه شنا و دوچرخه سواری برای سیستم قلبی و عروقی بسیار مفیدند ولی استخوان ها را خوب تقویت نمیکنند. باید روزی حداقل نیم ساعت و هفته ای حداقل چهار روز ورزش کرد. البته ورزش بجز تقویت استخوان ها موجب افزایش قدرت عضلانی، بهتر شدن هماهنگی بین حرکات، بهبود عملکرد سیستم قلبی عروقی، بهبود وضع روحی و بسیاری منافع دیگر هم میشود.

منبع:ایران ارتوپد

11 توصیه مهم برای تقویت استخوا‌ن‌ها

استخوان‌ها مهم‌ترین و ضروری‌ترین اعضای بدن هستند، چرا که هرچه قوی‌تر باشند، سلامت، تندرستی و تناسب اندام‌های بدن بیشتر تامین می‌شود.

 کارشناسان بهداشت و سلامت عمومی تاکید دارند که علاوه بر مصرف مقادیر کافی کلسیم در طول روز از طریق رژیم غذایی، راه‌ها و توصیه‌های دیگری نیز برای تقویت بافت استخوانی و بهبود سلامت این اعضای مهم وجود دارد.

در این مقاله 11 پیشنهاد مفید و موثر ارائه شده که رعایت آنها به تقویت استخوان ها و حفظ سلامت این بافت در طولانی مدت کمک می‌کند. این توصیه های مفید عبارتند از:

1- از مصرف سبزیجاتی مانند کلم بروکلی که دارای برگ هایی به رنگ سبز تیره هستند و همچنین فرآورده‌های لبنی غافل نشوید، چون این مواد غذایی سرشار از ویتامین D هستند و به طور شگفت آوری به تقویت استخوان ها کمک می‌کنند.

 

2- سیر و پیاز نیز منبع غنی از عنصر سولفور هستند که مصرف آن به استحکام استخوان ها کمک می‌کند.

 

3- از مصرف نوشیدنی‌های گازدار جدا پرهیز کنید. این نوشابه‌ها حاوی فسفر زیاد هستند و فسفر زیاد باعث می‌شود بدن کلسیم از دست بدهد، بنابراین نوشابه‌های گازدار بیشتر به تضعیف بافت‌های استخوانی کمک می‌کنند.

 

4- از مصرف مواد غذایی حیوانی و غنی از پروتئین به مقدار زیاد نیز خودداری کنید. این مواد غذایی نیز در کاهش سطح کلسیم در بدن نقش دارند و باعث می‌شوند بدن کلسیم از دست بدهد.

 

5- مصرف قهوه و چای را کاهش دهید و در عوض یک لیوان شیر بنوشید. شیر غنی از کلسیم و سایر املاح تقویت کننده بافت استخوانی مانند ویتامین D، پروتئین مفید و پتاسیم است که به استحکام استخوان ها کمک می‌کنند.

 

6- حتما به هر شکلی که می‌توانید فعالیت بدنی و تحرک داشته باشید. بالا رفتن از پله‌ها، دویدن، بالا و پایین پریدن و انجام تمرینات ورزشی شبیه به وزنه برداری در تقویت استخوان ها موثر است.

 

7- اگر در طول روز به اندازه کافی از مواد غذایی حاوی املاح مفید برای استخوان ها استفاده نمی‌کنید، مکمل‌ها را به رژیم غذایی روزانه خود بیافزایید. قبل از مصرف هر مکمل یا ترکیب گیاهی حتما با یک متخصص تغذیه مشورت کنید.

 

8- هیچ وقت برای انجام بازی‌های ورزشی دیر نیست. فوتبال، بدمینتون و بسکتبال همگی به افزایش حجم عضلات و در نهایت به تقویت و سلامت استخوان ها کمک می‌کنند. با این حال اگر این بازی‌های ورزشی شادی بخش را از جوانی آغاز کنید هرگز به پوکی استخوان مبتلا نخواهید شد.

 

9- می‌توانید از گیاهان استخوان ساز در رژیم غذایی روزانه خود استفاده کنید. گیاه آلفا آلفا، علف جو، ریشه گیاه قاصدک، گزنه و جعفری از این گونه هستند.

 

10- سحرخیز باشید و صبح ها حداقل 15 دقیقه در معرض نور خورشید صبحگاهی قرار بگیرید تا ویتامین D به اندازه کافی در بدنتان تولید شود.

 

11- سیگار و الکل را فراموش کنید چون هر دو در افت تراکم استخوانی و تحلیل استخوان ها نقش دارند.

 

منبع:دکتر لیلا بیدکی

نقش و اهميت تغذيه در پوكي استخوان

استئوپروز يا پوكي استخوان شايعترين بيماري متابوليك استخوان است. از آنجائي كه بافت استخوان كاملا“ بافتي زنده است و بطور دائم در حال تغيير و تحول و نو شدن است. بنابراين بايد مواد مغذي و آلي مورد نياز بافت استخواني در بدن موجود باشد. گرچه روند ايجاد استئوپروز مرتبط با وضعيت فيزيولوژيك است و بيماري مولتي فاكتوريال است ولي وضعيت تغذيه اي فرد بسيار بر روند تسريع آن تاثير دارد. مهمترين عوامل تغذيه اي موثر عبارت است از: رژيم غذايي كم كلسيم، كمبود ويتامين D، برنامه غذايي پر پروتئين و پر نمك،‌ مصرف الكل و سيگار، مصرف زياد قهوه.

در زير اطلاعاتي در ارتباط با هر يك از عوامل تغذيه اي ارائه مي گردد.

كلسيم:

استخوانها بعنوان منبع ذخيره اي براي كلسيم و فسفر عمل كرده، در موارد لزوم كمبودهاي غذايي را جبران مي كنند. در موارد دريافت كم كلسيم، براي حفظ كلسيم پلاسما و عدم اختلال عمل بافتهاي وابسته به كلسيم، توده استخواني كاهش يافته تا كلسيم خون ثابت بماند. ميزان ذخيره كلسيم در استخوانها با سن نسبت عكس دراد.

ميزان كلسيم مورد نياز روزانه در سنين مختلف بشرح زير مي باشد:

1 تا 5 سالگي 800 ميليگرم

6 تا 10 سالگي 1200-800 ميليگرم

11 تا 24 سالگي 1200-1500 ميليگرم

حاملگي، شيردهي 1200-1500 ميليگرم

24-65 سالگي 1000 ميليگرم

65 به بالا 1500 ميليگرم

منابع كلسيم:

اغلب مواد غذايي بغير از لبنيات داراي ميزان كلسيم كمتر از 20 ميليگرم به ازاء هر 100 كيلو كالري هستند. بنابراين چنانچه در برنامه غذايي لبنيات گنجانده نشود ميزان كلسيم پايين (حدود 300 ميليگرم در روز يا كمتر) مي باشد كه بسيار كمتر از ميزان توصيه شده است.

هر ليوان شير داراي 300 ميلي گرم كلسيم است كه اگر يك فرد بزرگسال در روز3-2 ليوان شير دريافت كند،‌ نياز كلسيم وي تامين خواهد شد. نياز افراد نوجوان و جوان در روز 3-4 ليوان شير مي باشد. در گروه لبنيات كشك، پنير و ماست از منابع غني كلسيم مي باشند، ولي كره، خامه، سرشير داراي ميزان ناچيزي كلسيم است زيرا كلسيم محلول در چربي نيست.

بعضي افراد شير دوست ندارند يا نمي توانند آن را تحمل كنند و يا بعضي گياهخواران لبنيات مصرف نمي كنند. اين افراد مي توانند با مصرف مغزها مثل بادام، فندق و كنجد نياز كلسيم خود را تامين كنند.

در ميان سبزيجات برگهاي تربچه، جعفري، كلم پيچ، گل كلم منابع خوب تامين كلسيم هستند و علت قابل جذب بودن كلسيم آنها است. كلسيم سبزيجات حاوي اگزالات (مثل اسفناج) اغلب غير قابل جذب است.

در گوشتها مثل گوشت قرمز،‌مرغ و ماهي ميزان كمي كلسيم موجود است. صدف از منابع غني كلسيم مي باشد، ولي كلسيم آن در مقايسه با كلسيم شير حدود 50% قابل جذب است.

براي تهيه عصاره كلسيم از استخوان،‌ مي توان استخوانهاي مرغ، ماهي،‌گوسفند را در محلول آب و سركه جوشاند. كلسيم استخوان در محيط اسيدي از استخوان شسته و در محلول حل مي شود. از اين عصاره مي توان در تهيه سوپ، آش و غذاهاي ديگر استفاده كرد. يك قاشق غذاخوري از اين عصاره حاوي حدود 100 ميليگرم كلسيم مي باشد.

ميزان كلسيم در مواد مختلف غذايي در جدول آمده است.

تداخل مواد غذايي در جذب روده اي كلسيم:

الف) فيبر:

تاثير فيبر مختلف است. بسياري از انواع فيبرها تاثيري در جذب كلسيم ندارند مثل فيبر موجود در سبزيجات برگي و سبز زنگ. اما فيبر موجود در سبوس گندم جذب كلسيم را كاهش مي دهد. اغلب در مواد غذايي همراه فيبر،‌تركيباتي مثل فيتات و اگزالات هم وجوددارند كه هر دو مي توانند جذب كلسيم موجود در غذا را كاهش دهند. در اسفناج و ريواس، كلسيم بطور كلي غير قابل جذب است كه بعلت وجود اگزالات مي باشد. وجود مقداري فيتات و اگزالات در لوبيا بنظر مي رسد تا 50% در جذب كلسيم آن تداخل مي كند.

ب) كافئين:

در واقع كافئين تاثير كمي بعنوان مداخله كننده دارد. مصرف يك فنجان قهوه باعث بر هم زدن تعادل 3 ميليگرم كلسيم و كاهش جذب آن مي شود. تاثير آن احتمالا“ در جذب فعال مي باشد كه هنوز كاملا“ مشخص نشده است.

تداخل در نگهداري كليوي كلسيم:

الف) پروتئين و سديم:

اين دو ماده باعث دفع ادراري كلسيم مي شوند. هر 2300 ميليگرم سديم كه دفع مي شود، با خود 20 تا 60 ميليگرم كلسيم دفع مي كند. در بزرگسالان با متابوليزه شدن يك گرم پروتئين، يك ميليگرم كلسيم دفع مي شود. بنابراين در شرايط دريافت كم پروتئين و سديم نياز به كلسيم براي يك زن ممكن است تا 450 ميليگرم در روز كاهش يابد. برعكس اگر دريافت اين مواد زياد باشد (رژيم غذايي پر پروتئين و پرنمك)، ممكن است نياز به كلسيم به حدود 2000 ميليگرم روزانه نيز برسد.

ب) فسفر:

بنظر مي رسد فسفر از جذب كلسيم ممانعت مي كند، گرچه شواهد در مورد آن ناچيز است و حتي نظريه عكس هم وجود دارد.

ج) آلومينيوم:

نه به عنوان يك ماده غذايي، بلكه به شكل آنتي اسيدهاي حاوي آلومينيوم اثر مهمي در دفع ادراري كلسيم دارد. با اتصال به فسفر در دستگاه گوارش باعث كاهش جذب آن شده و كاهش فسفات سرم در 24 ساعت بعد و افزايش دفع ادراري كلسيم را بدنبال دارد. مقادير درماني آنتي اسيدهاي حاوي آلومينيوم باعث افزايش دفع ادراري كلسيم تا 50 ميليگرم در روز يا بيشتر مي شود.

ويتامين D:

با اتصال به پروتئين حمل كننده كلسيم، انتقال فعال كلسيم از طريق مخاط روده تسهيل مي كند. اين عمل در موارد دريافت كم كلسيم اهميت بيشتري دارد، زيرا جذب بصورت غير فعال از طريق نفوذ بين سلولي نيز اتفاق مي افتد. هنگامي كه دريافت كلسيم زياد (بالاتر از 2000 ميليگرم در روز) است نسبت جذب به 10-15 درصد ميزان دريافت مي رسد. در اين شرايط ميزان جذب فعال در كل كم است. مهمترين شكل ويتامين D، 25 هيدروكسي ويتامين D مي باشد و ميزان پلاسما بهترين شاخص تعيين كننده وضعيت آن است. در هنگام پيري ميزان 25 هيدروكسي ويتامين D پلاسما در مقايسه با جواني كاهش نشان مي دهد. قسمتي از اين مسئله مربوط به عدم دريافت نور مستقيم خورشيد و مقداري بعلت كاهش راندمان ساخت ويتامين D توسط پوست و قسمتي هم بعلت دريافت ناكافي شير، بهترين منبع غذايي اين ويتامين مي باشد. بعلاوه در پيري سيستم آندوكرين ضعيف شده و توانايي مقابله با كمبود دريافت كلسيم را ندارد. از جمله اين موارد كاهش پاسخ دهي آنزيم a1 هيدروكسيلاز كليوي به PTH و كاهش حساسيت مخاطي به كلسيتريول مي باشد. بنابراين با افزايش سن ميزان نياز به ويتامين D بالا مي رود.

نشان داده شده است كه روزانه دريافت حدود 600 واحد بين المللي ويتامين D از تمام منابع براي حفظ سطح سرمي 25 هيدروكسي ويتامين D لازم است.

الكل:

مصرف الكل پوكي استخوان را تسريع مي كند. الكل مستقيما“ روي سلولهاي استخواني اثر كرده و رشد استخوان جديد را سركوب مي كند. مصرف بيش از حد الكل سبب اشكال تخمدانها شده و باعث تاخير در تخمك گذاري و بروز يائسگي زودرس مي شود. بسياري از كساني كه الكل مي نوشند به رژيم غذايي خود توجه نداشته، كلسيم كافي دريافت نمي كنند.

توصيه ها و مراقبتهاي تغذيه اي در پيشگيري و درمان پوكي استخوان:

براي پيشگيري از پوكي استخوان بايد به موارد زير توجه داشت:

1- دريافت ميزان كالري كافي براي رسيدن به وزن مطلوب.

2- دريافت كلسيم به ميزان كافي (حداقل 1000 ميلي گرم روزانه)

3- دريافت كافي ويتامين D (حدود 600 واحد بين المللي در روز) و استفاده از نور مستقيم خورشيد به مدت 15 تا 30 دقيقه در روز.

4- دريافت كلسيم بيش از نياز توصيه شده در صورت دريافت رژيم پر فيبر.

5- دريافت كلسيم بيش از مقدار عادي در موارد حاملگي و شير دادن (احتراز از بارداريهاي مكرر و با فاصله كم).

6- مصرف روغنهاي غير اشباع مثل آفتابگردان، ذرت، زيتون.

7-جايگزين كردن نوشابه هاي طبيعي (آبميوه، دوغ و انواع شربتها) بجاي نوشابه هاي كافئين دار

(انواع كولاها، قهوه).

 

منبع:سلامت

 

پوكي استخوان را بشناسيم

پوكي استخوان چيست؟

پوكي استخوان يا استئوپروز، عبارت از حالتيست كه در اثر تخريب بافت استخواني، توده‏اي استخوان كاهش يافته سرانجام به شكستگي استخوان منجر مي‏شود (تعداد و اندازه‏ي تيغه‏هاي استخواني بافت استخواني كاهش مي‏يابد).

توده‏ي استخواني هر فرد معمولاً در 30 تا 35 سالگي به بيشترين حد خود مي‏رسد. پس از اين سن، كم شدن توده استخوان به صورت يك روند طبيعي آغاز مي‏شود. در واقع با افزايش سن، مقدار استخواني كه تخريب مي‏شود، بيشتر از مقداري است كه ساخته مي‏شود. اگر بتوانيم ساختمان داخلي بافت استخواني را با ميكروسكوپ ببينيم، در حالت طبيعي، شبيه كندوي عسل است كه با تخريب بافت استخواني در اين كندو اندازه‏ي فضاهاي خالي بزرگتر مي‏شود و به عبارتي پوك‏تر مي‏شود. بدين ترتيب، استخوانها نازك و شكننده مي‏شوند، به حدي كه به راحتي و حتي به خودي خود مي‏شكنند.(مخصوصاً در ناحيه سر استخوان ران كه در گودي استخوان لگن جا دارد، ستون مهره‏ها و مچ دست). زمان يائسگي عامل خطر ديگري براي پوكي استخوان است، بطوريكه بعضي، عملاً پوكي استخوان را فقط بيماري دوران يائسگي مي‏دانند. هنگام يائسگي، مقدار هورمون (استروژن) در بدن زنان خيلي كم مي‏شود. پايين آمدن اين هورمون در خون، از دست دادن (استحكام) استخوان و پوكي آن را سبب مي‏شود. پوكي استخوان، بيماري خاموش نيز ناميده مي‏شود، زيرا ممكن است شما متوجه هيچ علامتي نشويد. طي سالها ممكن است استخوانهايتان را از دست بدهيد، اما ندانيد كه پوكي استخوان داريد، تا زمانيكه ناگهان يكي از استخوانهايتان بشكند. بعضي مواقع، وجود برخي از بيماريها مثل پركاري تيروئيد، كم كاري غدد جنسي، آرتريت روماتوئيد، يا مصرف بعضي از داروها مثل كورتن و لووتيروكسين باعث كم شدن قدرت استخوانها و در نتيجه پوكي آنها مي‏شود.

سن شروع وشيوع پوكي استخوان:   

 در زنان پوكي استخوان چهار برابر مردان ديده مي‏شود. در سالهاي بعد از يائسگي، مخصوصاً در سالهاي اول، معمولاً قدرت استخوان با سرعت زيادي كاهش مي‏يابد. سپس اين سرعت كم مي‏شود ولي روند پوكي استخوان ادامه مي‏يابد. زنان، مخصوصاً آنها كه بيشتر از 60 سال دارند بيشترين مبتلايان به پوكي استخوان‏اند. در مردان با افزايش سن، كاهش ناگهاني و عمده‏ي هورمونهاي جنسي، چنان كه در زنان اتفاق مي‏اافتد، پيش نمي‏آيد. كاهش تراكم وقدرت استخوان در آنها خيلي آهسته‏تر اتفاق مي‏افتد. اما در 65 تا 70 سالگي، زنان و مردان با يك سرعت استخوانهاي خود را از دست مي‏دهند.

علائم و عوارض پوكي استخوان:  

  چنان كه قبلاً گفته شد، ممكن است دچار پوكي استخوان باشيد، بدون آن كه از بيماري خود اطلاع داشته باشيد. به همين سبب است كه پوكي استخوان ”بيماري خاموش“ و يا ”بيماري بي‏سر و صدا“ ناميده مي‏شود. در مراحل اوليه‏ي بروز پوكي استخوان، علائم آن به ندرت ظاهر مي‏شود، كه اين ظاهر نشدن علائم تشخيص بيماري را دشوار مي‏كند. 

پوكي استخوان در مراحل بعدي موجب بروز مسائل زير مي‏گردد:

- شكستگي خود به خود يا با كمترين ضربه بر استخوانها مخصوصاً در نواحي ران و لگن، كمر و ستون مهره‏ها كه غالباً اين اولين علامت است.

- كمر درد شديد در نقطه‏اي خاص كه نشانه شكستگي ست.
- قوز پشت كه موجب انحناي پشت يا قوز درآوردن مي‏‎شود.
- كوتاه شدن قد.
بعضي از محققان عقيده دارند افتادن دندانها در سالهاي بالا نيز ناشي از همين پوكي استخوان است
از نمونه‏هاي شكستگيهاي خود به خودي اين است كه شايد روزي كه فرد خم مي‏شود تا ساك خريد روزانه‏اش را بردارد و به خريد برود، دردي شديد در پهلويش احساس مي‏كند و بعداً متوجه مي‏شود كه دنده‏اي شكسته دارد. وقتي بيماري خيلي شديد باشد،

پوكي استخوان در مراحل بعدي موجب بروز مسائل زير مي‏گردد:- شكستگي خود به خود يا با كمترين ضربه بر استخوانها مخصوصاً در نواحي ران و لگن، كمر و ستون مهره‏ها كه غالباً اين اولين علامت است.
- كمر درد شديد در نقطه‏اي خاص كه نشانه شكستگي ست.
- قوز پشت كه موجب انحناي پشت يا قوز درآوردن مي‏‎شود.
- كوتاه شدن قد.

بعضي از محققان عقيده دارند افتادن دندانها در سالهاي بالا نيز ناشي از همين پوكي استخوان است
از نمونه‏هاي شكستگيهاي خود به خودي اين است كه شايد روزي كه فرد خم مي‏شود تا ساك خريد روزانه‏اش را بردارد و به خريد برود، دردي شديد در پهلويش احساس مي‏كند و بعداً متوجه مي‏شود كه دنده‏اي شكسته دارد. وقتي بيماري خيلي شديد باشد، فشارهاي خفيفي مثل خم شدن به جلو، بلند كردن جاروبرقي، عطسه يا سرفه كردن مي‏تواند باعث شكستگي مهره شود. شكستگيهاي ناحيه لگن، معمولاً در اثر افتادن و سقوط كردن فرد رخ مي‏دهند. اين شكستگي‏ها در بين شكستگيهاي ديگر از همه بدتر است، زيرا مي‏تواند حتي خطر مرگ در پي داشته باشد.

 نيمي از افرادي كه هم زنده مي‏مانند معمولاً تا آخر عمر عليل بوده، چنانچه نمي‏توانند بدون مراقبت دايمي آشنايي يا پرستاري زندگي كنند و براي همه‏ي عمر به عصا يا چهار پايه‏هاي مخصوص راه رفتن افراد معلول (واكر) نياز دارند.
كوتاه شدن قد، روند طبيعي افزايش سن است، ولي چنانچه كاهش قد قابل توجه بيش از 5/2 سانتي‏متر باشد(نسبت به 20 سالگي)، ممكن است همين، اولين علامت پوكي استخوان باشد.
به هر ترتيب چنانچه بيش از يكي از علائم بالا در شما هست حتماً به پزشك مراجعه كنيد. به خاطر داشته باشيد كه ممكن است هيچ علامتي مشاهده نشود ولي به پوكي استخوان دچار شده باشيد. پس بهترين راه، پيشگيري از بروز پوكي استخوان

كوتاه شدن قد، روند طبيعي افزايش سن است، ولي چنانچه كاهش قد قابل توجه بيش از 5/2 سانتي‏متر باشد(نسبت به 20 سالگي)، ممكن است همين، اولين علامت پوكي استخوان باشد.
به هر ترتيب چنانچه بيش از يكي از علائم بالا در شما هست حتماً به پزشك مراجعه كنيد. به خاطر داشته باشيد كه ممكن است هيچ علامتي مشاهده نشود ولي به پوكي استخوان دچار شده باشيد. پس بهترين راه، پيشگيري از بروز پوكي استخوانكوتاه شدن قد، روند طبيعي افزايش سن است، ولي چنانچه كاهش قد قابل توجه بيش از 5/2 سانتي‏متر باشد(نسبت به 20 سالگي)، ممكن است همين، اولين علامت پوكي استخوان باشد.

به هر ترتيب چنانچه بيش از يكي از علائم بالا در شما هست حتماً به پزشك مراجعه كنيد. به خاطر داشته باشيد كه ممكن است هيچ علامتي مشاهده نشود ولي به پوكي استخوان دچار شده باشيد. پس بهترين راه، پيشگيري از بروز پوكي استخوان است.
 
عوامل مستعد كننده پوكي استخوان كدامند؟

عوامل مستعد كننده‏اي كه قابل كنترل نيستند:

- جنسيت: زنان بسيار بيشتر از مردان به پوكي استخوان و شكستگي ناشي از آن دچار مي‏شوند.( در واقع 4 برابر آقايان). زيرا زنان از ابتدا تراكم استخوان كمتري دارند و بيشتر هم عمر مي‏كنند.
- سن: با افزايش سن احتمال بروز پوكي استخوان بيشتر مي‏شود.

- شروع يائسگي: استروژن هورمون زنانه‏اي است كه از كاهش توده‏ي استخوان جلوگيري مي‏كند. توليد استروژن در تخمدانها بعد از يائسگي متوقف مي‏شود، در نتيجه، از دست رفتن توده‏ي استخوان تسريع مي‏شود. زناني كه يائسگي زود رس دارند (قبل از 45 سالگي)، مانند بانواني كه تخمدانهاي آنها را با جراحي برداشته‏اند بيشتر در معرض ابتلا به پوكي استخوان‏اند.  

- سابقه‏ي خانوادگي: وراثت بر مقدار استخوانهاي شما و سرعت از دست دادن آنها تأثير دارد، اگر مادر شما شكستگي لگن يا مهره، ساعد و... داشته باشد، احتمال ابتلاي شما به شكستگي 2 برابر افراد ديگر است.
- استخوان‏بندي ظريف و كوچك: بانواني كه داراي استخوانهاي كوچك بوده، كوتاه قد و يا لاغراند، به خاطر وجود توده‏ي استخواني كمتر، مستعد بروز پوكي استخوان‏اند.

- نژاد: بانوان اروپايي شمالي يا افراد ساكن آسياي جنوب شرقي، بيشتر در معرض ابتلا به پوكي استخوان‏اند.

- بعضي از بيماريها: بيماريهايي نظير بيماري تيروئيد، پاراتيروئيد، غدد جنسي، و غدد فوق كليوي مي‏توانند به پوكي استخوان منجر شوند. 

عوامل خطري كه مي‏توانيد آنها را كنترل كنيد:- وزن: وزن كم بانوان بسيار لاغر باعث كم شدن قدرت استخوان هم مي‏شود (زناني كه داراي اضافه وزن‏اند، معمولاً در معرض خطر نيستند ولي احتمال ابتلا به ناراحتي‏هاي ديگر در آنها زيادتر است.)

- ورزش نكردن: فعاليت نداشتن، كاهش توده‏هاي استخوان را تسريع مي‏كند. ورزش مناسب به افزايش مقدار استخوان و سلامت بيشتر شما كمك مي‏كند.

- كمبود كلسيم در برنامه‏ي غذايي: كلسيم استخوانها را قدرتمند مي‏كند. اگر به قدر كافي كلسيم مصرف نمي‏كنيد بدن شما سلولهاي استخواني را تخريب مي‏كند تا كلسيم مورد نياز خود را از آنها به دست آورد.

- سيگار كشيدن: زناني كه سيگار مي‏كشند بيشتر از آنها كه سيگار نمي‏كشند به پوكي استخوان (و ساير بيماريها) دچار مي‏شوند.

عوامل خطر ديگر:اين عوامل عبارتند از:
بعضي داروهاي تجويزي نظير كورتن كه در درمان آرتوروز و آسم استفاده شود ( از دكتر خود در اين مورد سئوال كنيد). 
- برنامه‏ي غذايي پر پروتئين
- كمبود ويتامين دي
آيا مي‏توان پوكي استخوان را تشخيص داد؟
معاينه جسماني: معاينه وسابقه‏ي پزشكي كمك مي‏كند تا مشخص شود آيا در معرض پوكي استخوان هستيد يا نه؟ پزشكتان مي‏تواند به شما كمك كند تا برنامه‏ي پيشگيري براي خود تعيين كنيد

پرتوهاي X و عكسهاي راديولوژي:
معمولاً براي تشخيص پوكي استخوان از راديولوژي استفاده نمي‏شود، ولي گاهي اوقات، وقتي به دلايل ديگري عكس راديولوژي گرفته مي‏شود، پوكي استخوان را كه نسبتاً زياد باشد هم در فرد مشخص مي‏كنند.

آزمايشهاي سنجش تراكم استخوان

انجام اين آزمايشها فعلاً براي تشخيص و پي‏گيري درمان پوكي استخوان، دقيقترين روش است. اطلاعات لازم را از پزشكتان بپرسيد. اين آزمايش؛ معمولاً، 3 تا 5 سال يك بار تكرار مي‏شوند تا روند پوكي استخوان و احتمالاً درمان آن مشخص شود. همراه اين آزمايش براي بار اول، معمولاً يك سري آزمايشهاي عمومي هم از فرد گرفته مي‏شود تا از سلامتش اطمينان يابند. به هر حال به ياد داشته داشته باشيد كه تشخيص پوكي استخوان خيلي ساده نيست و در بيشتر موارد وقتي تشخيص داده مي‏شود كه فرد دچار شكستگي شده است. بنابراين بهترين راه، پيشگيري از بيماري پوكي استخوان است.

براي جلوگيري از پوكي استخوان چه بايد كرد؟1)دريافت كلسيم و ويتامين دي كافي (به قسمت تغذيه مراجعه شود).
2)ترك سيگار
3)داشتن فعاليت فيزيكي مداوم و متعادل (مثلاً حداقل 30 دقيقه پياده‏روي روزانه) براي توضيح بيشتر به قسمت ورزش مراجعه كنيد.
4)خانمهاي يائسه‏اي كه داراي عوامل مستعد كننده‏ي پوكي استخوان هستند و افراد مبتلا به بيماريهاي تيروئيد بايد با پزشك خود در اين باره مشورت كنند.

براي جلوگيري از پوكي استخوان چه بايد كرد؟

1)دريافت كلسيم و ويتامين دي كافي (به قسمت تغذيه مراجعه شود).

2)ترك سيگار
3)داشتن فعاليت فيزيكي مداوم و متعادل (مثلاً حداقل 30 دقيقه پياده‏روي روزانه) براي توضيح بيشتر به قسمت ورزش مراجعه كنيد.
4)خانمهاي يائسه‏اي كه داراي عوامل مستعد كننده‏ي پوكي استخوان هستند و افراد مبتلا به بيماريهاي تيروئيد بايد با پزشك خود در اين باره مشورت كنند.

منبع: دانشگاه علوم پزشکی

اصول درمان در پوكي استخوان

تشخيص پوكي استخوان:  

قطعي‏ترين روش ” اندازه‏گيري تراكم استخوان“ مي‏باشد كه بدون درد است و با استفاده از دستگاه مخصوص ميزان تراكم در استخوان ران و ستون مهره‏ها اندازه‏گيري مي‏شود.

اهميت تشخيص زودرس :
 با تشخيص اوليه پوكي استخوان مي‏توان آن را متوقف يا از پيشرفت آن جلوگيري كرد.

چگونه درمان مي‏شوم؟

 پوكي استخوان به تنهايي ممكن است باعث آزار و اذيت شما نشود، ولي هنگاميكه با شكستگي استخوان همراه مي‏شود، بخصوص استخوان‏هاي كوچك ستون مهره‏ها، درد شديدي خواهد داشت و اگر ادامه داشته باشد زندگي روزمره شما را مختل خواهد كرد. در صورت داشتن پوكي استخوان كارهاي زيادي مي‏توانيد انجام دهيد تا به سلامت استخوان‏هايتان كمك كنيد.

درمان‏هاي غيردارويي•

 تغذيه سالمشامل فرآورده‏هاي لبني و سبزيجات و...

• ورزش
براي افرادي كه مبتلا به پوكي استخوان هستند، هر نوع ورزشي مناسب نيست. بايد بدانيد شروع به ورزش و افزايش فعاليت‏هاي فيزيكي در هر سني امكان‏پذير است، نبايد فكر كنيد براي اين كار پير هستيد. تداوم ورزش و فعاليت‏هاي فيزيكي باعث اثرات مثبت بر روي عضلات و استخوان‏ها مي‏شود، پس بايد راهي پيدا كنيد كه اين فعاليت‏ها براي شما لذت بخش شود و تشويق به ادامه آن شويد.
• ورزش‏هايي كه باعث ضربه و فشار به استخوان‏ها مي‏شوند از قبيل: جست و خيز و پريدن و برخي حركات يوگا براي افراد پير مناسب نيستند زيرا ممكن است سبب ايجاد شكستگي شوند.
• كلسيم، ويتامين D و پروتئين
خوردن روزانه قرص كلسيم 1-5/0 گرم يا 5000 واحد هر 2-1 ماه
خوردن روزانه قرص ويتامين D 800 واحد
خطر شكستگي استخوان ران را در افراد مسن كاهش مي‏دهد، لازمست افراد جوان نيز براي پيشگيري و درمان پوكي استخوان از آن استفاده بكنند.
پروتئين نيز براي ساختن عضلات توده استخواني مفيد مي‏باشد.
• جلوگيري از زمين خوردن
زمين خوردن در افراد مسن شايع و از عوارض آن زخمي شدن، شكستگي و بستري شدن در بيمارستان مي‏باشد كه بدنبال آن شخص بطور موقت در انجام كارهاي شخصي خود ناتوان و از اجتماع منزوي مي‏گردد و دچار ناراحتي‏هاي روحي و رواني مانند افسردگي مي‏شود.
كف حمام بايد پوششي داشته باشد كه مانع از ليز خوردن بشود. دستگيره‏هايي در حمام نصب شود كه بتوان هنگام از دست دادن تعادل از آنها استفاده نمود. استفاده ازصندلي يا چهارپايه در حمام در جلوگيري از افتادن مفيد مي‏باشد.
در آشپزخانه نيز بايد وسايل حفظ تعادل در دسترس باشد. پله‏ها مجهز به نرده باشد تا هنگام بالا و پايين آمدن بتوان به عنوان تكيه گاه از آنها استفاده كرد.
• فيزيوتراپي
حركات ورزشي در آب، تحريكات الكتريكي پوست كه باعث تحريك عصب مي‏شود، همچنين داروها نيز در كاهش درد هنگام شكستگي استخوان اثر بخش مي‏باشند.
• حمايت‏هاي روحي
بدنبال شكستگي فرد بطور موقت در انجام كارهاي شخصي خود ناتوان و از اجتماع منزوي مي‏گردد و دچار ناراحتي‏هاي روحي و رواني مانند افسردگي مي‏شود و نياز به كمك و حمايت‏هاي جسمي، روحي و رواني دارد.
دارو درماني
داروهايي كه روي تراكم استخوان اثر مثبت دارند
 استفاده از اين داروها باعث افزايش تراكم استخوان شده، سرعت و پيشرفت  نازك شدن استخوان‏ها را به تعويق مي‏اندازد در نتيجه شانس شكستگي كاهش مي‏يابد مانند:
 1- Bis phosphonates   (بيسفوسفونات‏ها)
2- داروهاي مقلد استروژن هستند، كه باعث ترميم بافت استخواني مي‏گردند و عوارض داروهاي هورموني را نيز ندارند مانند Raloxifen (رالوكسيفن)
 3- Calcitonin (كلسيتونين)
 بصورت استنشاقي يا تزريقي مصرف مي‏شود.

 4- هورمون درماني، هورمون استروژن و پروژسترون در خانم‏هاي يائسه تجويز مي‏شود.

منبع:روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی

ورزش داروي پيشگيري از پوکي استخوان براي مردان

طبق تحقيقات انجام شده روي مردان بالاي 60 سال، انجام فعاليت‌هاي ورزشي براي پيشگيري از ابتلا به پوکي استخوان کافي است.

بررسي‌ها نشان داده است که مصرف مکمل کلسيم و ويتامين D احتمال ابتلا به پوکي استخوان در مردان را کاهش نمي‌دهد. طبق تحقيقات پژوهشگران دانشگاه ملبورن استراليا بهترين راه براي پيشگيري از ابتلا به پوکي استخوان در مردان ورزش است. پژوهشگران 180 مرد 59 تا 70 سال را به مدت 18 ماه زير نظر گرفتند و به يک گروه يک‌گرم در روز مکمل کلسيم، يک گروه 800 واحد بين‌الملل روزانه ويتامين D و به يک گروه برنامه ورزشي دادند. به گفته پژوهشگران مصرف مکمل و قرص بدون ورزش هيچ تاثيري در پيشگيري از پوکي استخوان ندارد. مردان به اندازه کافي کلسيم و ويتامين D دريافت مي‌کنند و ورزش بهترين روش براي پيشگيري از ابتلا به پوکي استخوان است.

پوکي استخوان يا استئوپروز، عبارت از حالتيست که در اثر تخريب بافت استخواني، توده‏اي استخوان کاهش يافته سرانجام به شکستگي استخوان منجر مي‏شود (تعداد و اندازه‏ي تيغه‏هاي استخواني بافت استخواني کاهش مي‏يابد).در زنان پوکي استخوان چهار برابر مردان ديده مي‏شود. در سالهاي بعد از يائسگي، مخصوصاً در سالهاي اول، معمولاً قدرت استخوان با سرعت زيادي کاهش مي‏يابد . سپس اين سرعت کم مي‏شود ولي روند پوکي استخوان ادامه مي‏يابد. زنان، مخصوصاً آنها که بيشتر از 60سال دارند بيشترين مبتلايان به پوکي استخوان‏اند.در مردان با افزايش سن، کاهش ناگهاني و عمده‏ي هورمونهاي جنسي، چنان که در زنان اتفاق مي‏اافتد، پيش نمي‏آيد. کاهش تراکم وقدرت استخوان در آنها خيلي آهسته‏تر اتفاق مي‏افتد.

منبع:وبلاگ دکتر دقاق زاده