بیماری تكرر ادرار
با این كه گفته میشود این بیماری نادر است و افراد نباید نگران ابتلا به آن باشند؛ اما برخی پزشكان معتقدند گاهی
شخص پس از انجام عمل جراحی مغز و هنگام بستری بودن در بیمارستان دچار این
عارضه میشود و بیماری بیشتر گریبان خانمهای جوان را میگیرد.
اشاره به این كه هورمون AVP یا هورمون
ضدادرار از هیپوفیز خلفی ترشح میشود، میافزاید: هیپوفیز خلفی از نسج عصبی
مغز است و درواقع سلولهایی كه AVP ترشح میكنند، پایانههای عصبی را
تشكیل میدهند.به گفته وی،AVP نوعی هورمون است كه از پایانههای عصبی ترشح
میشود و غیر از هیپوفیز خلفی در جاهای دیگر مغز نیز ترشح میشود، مانند
مركز تشنگی در هیپوتالاموس. به همین دلیل افراد مبتلا مدام تشنه هستند.
كانالهایی به نام كانالهای عبور آب در لولههای جمعكننده ادرار (توبولها) ناحیه عمقی نسج كلیه (مدولها) وجود دارند كه وقتی از نظر اسمزی (املاح) غلظت املاح زیاد شده، به واسطه آن در این قسمت املاحدار میشود.
در این فرآیند هورمون AVP كانالها را به جداره لولههای جمعكننده ادرار (توبولها) میچسباند و براساس اسمز، آب حركت میكند و وارد ناحیه عمقی نسج كلیه شده، از طریق عروق خونی جذب میشوند. به همین دلیل به آن، هورمون ضدادرار گفته میشود.
برای آن كه این هورمون كار كند، باید هیپوفیز خلفی و قسمت هیپوتالاموس و نواحی عمقی نسج كلیه (مدولها) سالم باشند. در غیر این صورت ادرار زیاد دفع خواهد شد.تومورها، ضایعات، ضربه به سر و اشعه درمانی در نواحی هیپوفیز و هیپوتالاموس در ترشح AVP اختلال ایجاد میكنند كه میتواند گذرا و حتی دائمی باشد.
اگر نواحی عمقی نسج كلیه بر اثر سنگهای كلیه، بیماریهای مزمن كلیه، فشار خون و داروهای مختلف تخریب شود، دیگر جذب آب اتفاق نمیافتد.
گاهی افراد به علل مختلف، آب زیادی مینوشند، مثلا تشنگی زیاد بر اثر مصرف برخی داروهای اعصاب كه دهان را خشك میكنند و فرد به جای نوشیدن روزانه 2 لیتر آب، مجبور به استفاده 5 الی 6 لیتر آب میشود كه به دنبال آن در عمق كلیه پدیده شسته شدن بر اثر ورود و خروج زیاد آب رخ میدهد و كاهش املاح و اختلال در جذب آب ایجاد میشود.
یكی از مهمترین تغییراتی كه در بیماران دیابت بیمزه رخ میدهد را
پایین آمدن وزن مخصوص ادرار صبحگاهی ذكر میكند. به عنوان مثال اگر وزن
مخصوص ادرار صبحگاهی 030/1 باشد، در این بیماران وزن بسیار پایینتر است.
تست تشخیصی بیماری
بستری كردن و تشنه نگه داشتن بیمار برای چند ساعت و غلیظ نشدن ادرار در این مدت، دلیل محكمی برای تشخیص این بیماری است.
برای درمان این بیماری، هورمون مورد نظر تهیه شده و همانند قطره بینی یا اسپری مصرف میشود و از آنجا كه هورمون DDAVP بسیار كوچك است، از طریق استنشاق مخاط بینی جذب و اثرگذار است، ولی اگر این بیماری بر اثر اختلال در كلیه باشد، باید ابتدا بیماری كلیوی درمان شود.
گاهی در ایام حاملگی شاهد تشدید بیماری هستیم كه بنابه صلاح پزشك متخصص دوز دارو تغییر میكند، ولی آنچه در این بیماری اهمیت دارد، آن است كه هر قدر از این دارو كمتر خورده شود و كمتر آب نوشیده شود، كلیه جذب بهتری خواهد داشت.
منبع:سیمرغ
دکتر مهدیس هاشمی متخصص طب فیزیکی و توانبخشی