وقتی دیسک کمر آسیب ببیند
ورزش منظم مانند ورزشهای صبحگاهی، پیاده‌روی و شنا در جلوگیری از بروز دیسک کمر مناسب است؛ چرا که این ورزش‌ها به تقویت عضلات کمر و پشت کمک می‌کند.
80 درصد افراد در زندگی خود دچار کمر درد می‌شوند. شایع‌ترین علت قابل تشخیص کمردرد، دیسک کمر است. این بیماری زیان اقتصادی بسیاری اعم از دست دادن ساعات کاری و غیره را برای فرد به ارمغان می‌آورد.
علت‌های متفاوتی برای کمردرد وجود دارد. این علل ممکن است خارج از ستون فقرات و حتی علت‌هایی باشد که منشا ستون فقرات و شامل صدمات استخوانی و تومورها باشند.
ستون فقرات از یک سری مهره‌ها تشکیل شده است که از نظر آناتومیک شامل سه قسمت مهره‌های گردنی (7 مهره)، مهره‌های پشت (12 مهره) و 5 مهره کمر میباشد.
از آنجا که مهره‌های گردن و کمر بیشترین حرکت را دارند، بنابراین به صورت خود به خودی گردن و کمر عمده‌ترین دیسک‌ها را تشکیل می‌دهند و در دو مهره پایین کمر و 3 مهره گردن که بیشترین حرکت را دارند صدمه بیشتری به آنها وارد میشود.
یک دیسک دارای یک قسمت بیرونی شامل الیاف فیبروز و یک هسته ژلاتینی مرکزی است که این هسته ژلاتینی خاصیت خون رسانی در بالغین را ندارد و با افزایش سن، آب داخل آن کم میشود و در نتیجه در MRI ، رنگ دیسک را سیاه‌تر نشان میدهد.
استفاده از صندلی مناسب در محیط کار و نشستن صحیح و دقت هنگام بلند کردن اجسام سنگین، از توصیه‌های بهداشتی مهم برای کاهش بروز دیسک کمر هستند
این عارضه کاملا طبیعی بوده و در اثر افزایش سن به این شکل در آمده است که هیچ جای نگرانی نیست، چرا که بعضا برخی بر این باورند که این رنگ سیاه دیسک خطرناک بوده و باید سریعا عمل جراحی بر روی آن صورت گیرد.
دیسک بصورت بالشتک بین دو مهره عمل می‌کند و ضربات وارده را با حالتی بالشتکی که دارد بین ستون فقرات پخش می‌کند، بنابراین هر چه در تعادل دیسک اختلال بوجود آید و به قسمت ژلاتینی فشار وارد شود باعث میشود الیاف فیبروز نتوانند هسته ژلاتینی را در خود نگه دارند و در نتیجه دیسک به سمت بیرون برجسته میشود.
در نهایت، بیماران به طور طبیعی با علامت دردهای تیرکشنده از ناحیه کمر به سمت لگن، پا و اندام تحتانی به پزشک مراجعه می‌کنند. این درد از نظر پزشکی درد مکانیکال بوده که در زمان خوابیدن، راه رفتن و ایستادن بروز می‌کند.
فشاری که هنگام نشستن به کمر وارد میشود، برابر فشاری است که هنگام ایستادن به مهره‌های کمر وارد میشود.
از آنجا که درد دیسک کمر، درد مطلقی نیست، بنابراین در اکثر موارد در بیماران اختلال حس در پا ایجاد میشود و بیماران از سوزن سوزن، گزگز، مور مور و سرمای غیرعادی در پا شکایت دارند.
این بیماران به لحاظ کاهش قدرت پا و اختلال حس پا نمی‌توانند در قسمت مچ پا به سمت بالا حرکت کنند، لذا توصیه میشود به محض مشاهده اختلال در قدرت پا به پزشک مراجعه نمایند؛ چرا که این علامت خطرناکی است و باید کمتر از 24 ساعت عمل جراحی صورت گیرد که در غیر این صورت بیمار بهبود نمی‌یابد.
استراحت اولین گام در درمان دیسک کمر است. این بیماران باید چند روز به صورت مطلق همراه با مصرف دارو استراحت کنند.
بعضا بیماران به منظور درمان، از مصرف داروهای مسکن و ضد التهاب اجتناب می‌کنند، در حالی که باید جهت کاهش دردهای عصبی و بهبودی سریع‌تر و کامل‌تر از این داروها استفاده شود.
بهبود نیافتن دیسک با استراحت، شروع شدن کمردرد بلافاصله با آغاز فعالیت روزانه پس از استراحت، اختلال در حرکت پا و قدرت عضلانی اندام تحتانی را می توان از موارد نیازمند به عمل جراحی عنوان کرد.
بعضا گاهی دیسک‌ها به جای بیرون زدگی، به سمت مرکز زده شده و سبب فشار به نخاع میشود که می‌تواند بدترین عوارض را که باعث عدم کنترل ادرار و مدفوع میشود را در پی داشته باشد. در نتیجه این عارضه اورژانسی بوده و باید سریعا تحت عمل جراحی صورت گیرد.
MRI بهترین وسیله تشخیص آسیب دیسک کمر است، ولی از آنجا که MRI برای بیماران پرهزینه است بنابراین کمتر برای بیماران تجویز میشود.
درباره جایگزینی دیسک پس از خارج کردن آن می توان گفت، در دیسک‌های گردن سابقا قسمتی از استخوان لگن قرار داده می‌شد، اما در حال حاضر مواد مصنوعی جایگزین دیسک میشود.
از سوی دیگر، در دیسک کمر به طور معمول این کار انجام نمی‌شود، چرا که تمام دیسک کمر تخلیه نمی‌شود و مهم‌تر آن که، تخلیه تمام دیسک لازم نیست.
استراحت اولین گام در درمان دیسک کمر است. این بیماران باید چند روز به صورت مطلق همراه با مصرف دارو استراحت کنند
استعمال سیگار و برخی مشاغل از عوامل تاثیر گذار در بروز دیسک هستند.
ورزش مرتب و منظم مانند ورزشهای صبحگاهی، پیاده روی و شنا در جلوگیری از بروز دیسک کمر مناسب است؛ چرا که این ورزش ها به تقویت عضلات کمر و پشت کمک می‌کند.
استفاده از صندلی مناسب در محیط کار و نشستن صحیح و دقت هنگام بلند کردن اجسام سنگین، از توصیه‌های بهداشتی مهم برای کاهش بروز دیسک کمر هستند.
دیسک
کمر بیشتر در دهه چهل زندگی بروز می‌کند. مردان به لحاظ فشارهای بدنی بیشتر در معرض
خطر دیسک کمر قرار دارند، بنابراین باید توصیه‌های بهداشتی را مد نظر قرار دهند
دکتر مهدیس هاشمی متخصص طب فیزیکی و توانبخشی