تنگي نخاع
باریک شدن کانال نخاعی (Spinal Stenosis) که باعث فشار بر عصب نخاع می گردد را تنگی کانال نخاع نامند. تنگی کانال نخاع بیشتر در قسمت گردن و کمر رخ می دهد.
علل تنگی کانال نخاع
- تنگی کانال نخاع معمولا در افراد مسن رخ می دهد و دیسک ها، خشک و متورم می شوند.
- آرتريت یا ورم مفاصل نخاع
- بیماری های استخوانی مانند: بیماری پاژه استخوان (Paget’s disease) و آکندروپلازی ( Achondroplasia).
بیماری پاژه استخوان باعث تخریب استخوانی و بازسازی استخوان بیش از حدطبیعی می شود. استخوان بازسازی شده شکننده وضعیف است.
آکندروپلازی نوعی کوتاه قدی مادرزادی و ژنتیکی است که مشخصه آن کوتاه بودن طول اندام ها است و به عنوان یکی از علل اصلی بیماری کوتولگی به شمار می آید.
- رشد ناقص ستون فقرات که از بدو تولد وجود داشته است (نقص مادرزادی)
- فتق ديسك و یا لغزش ديسك كمر
- آسیبی که باعث تغییر موقعیت و شکستگی، یک یا چند مهره از ستون فقرات می شود وبر ریشه های عصبی و یا کانال نخاعی فشار وارد کند.
- تومور در ستون فقرات
علائم تنگی کانال نخاع
- بی حسی، گرفتگی عضلات و یا درد كمر، باسن، ران و ساق پا، گردن، شانه و یا بازو.
- ضعف قسمتی از پاها و یا دست ها
- بیشتر افراد مبتلا به تنگی نخاع، قادر نیستند برای مدت زمان طولانی راه بروند.
- بیماران ممکن است قادر به دوچرخه سواری همراه با درد کمی باشند.
علائم جدی تر عبارتست از:
- عدم تعادل در هنگام راه رفتن و یا به سختی راه رفتن
- داشتن مشکل در کنترل ادرار و یا اجابت مزاج
راه های تشخیص تنگی کانال نخاع
- پزشک معاینه بدنی انجام می دهد و محل درد و اثر درد بر حرکات فرد را بررسی می کند.
- در حالی که راه می روید، پزشک از شما می خواهد که با پنجه پا و سپس با پاشنه پا راه بروید و نوع راه رفتن شما را بررسی می کند.
- پزشک از شما می خواهد به جلو، عقب و طرفین خم شوید.
- در حالی که دراز کشیده اید، پاهای خود را بالا ببرید. اگر شما در حین انجام این کار، دردتان بیشتر شد و پاهایان بی حس و یا سوزن سوزن شد، شما مبتلا به سياتيك هستید.
- پزشک، پاهای شما را در وضعیت های مختلف حرکت می دهد و در تمام این موقعیت ها، توانایی حرکت شما را بررسی می کند.
- برای بررسی عملکرد عصب، پزشک از یک چکش پلاستیکی برای عکس العمل عصبی استفاده می کند.
- پزشک، پاها را با پنبه و یا پر لمس می کند و می بیند که در کدام مناطق و با چه چیزی درد را احساس می کنید.
درمان خانگی تنگی کانال نخاع
هنگامی که درد کمر از بین نرفت و یا در زمان های مختلف بدتر شد، کمردرد خود را در خانه درمان کنید و از تکرار جملات درد جلوگیری نمایید تا از عمل جراحی کمر اجتناب کنید.
- کمپرس سرد و گرم ممکن است در کاهش درد کمک کنند.
- انواع مختلفی از داروهای مسکن نیز کمک به تسکین درد و التهاب می کنند، از قبیل: ايبوپروفن، ادویل، ناپروکسن.
- استفاده از عصا و یا واکر
درمان پزشکی تنگی کانال نخاع
- پزشک ممکن است شما را به فيزيوتراپيست ارجاع دهد. فیزیوتراپیست، با انجام تمرینات کششی، درد شما را کاهش می دهد. فیزیوتراپیست به شما نشان می دهد که چه نوع ورزش هایی برای تقویت عضلات گردن مفید است.
- گفتار درمانی نیز برای کاهش درد کمر مفید است.
- جراحی : اگر درمان های دیگر موثر نبود، برای کاهش فشار بر عصب و یا کانال نخاع، جراحی انجام می شود.
روند بیماری تنگی کانال نخاع
بسیاری از افراد دچار تنگی کانال نخاع، قادر به فعالیت بدنی می باشند، ولی آنها باید تغییراتی را در فعالیت ها و کار خود اعمال کنند.
افرادی که قبل از عمل جراحی، پشت درد داشتند، ممکن است بعد از این عمل نیز هنوز پشت درد داشته باشند.
مشکلات ستون فقرات بعد از عمل جراحی، هنوز وجود دارد.
هنگامی که نخاع حرکت می کند، مناطق بالا و پایین کانال نخاع دچار فشار می باشند.
عوارض تنگی کانال نخاع
- بی حسی پاها که باعث آسیب آنها می شود.
- تغییرات جسمی ایجاد شده توسط فشار وارده بر عصب نخاع ممکن است دائمی باشد و حتی اگر فشار از بین برود، تغییرات ایجاد شده باقی می مانند.
منبع: تبيان
دکتر مهدیس هاشمی متخصص طب فیزیکی و توانبخشی