آسیب‌دیدگی اعصاب، مشکلات گردش خون و عفونت‌ها می‌توانند پاهای افرادی را که دچار دیابت هستند، آزار دهند. برای جلوگیری از به‌وجود آمدن این شرایط، کارهای زیادی می‌توان کرد. کنترل گلوکز خون و سیگار نکشیدن از پاهای شما محافظت میکند. دانستن اینکه چرا چنین مشکلاتی برای پاها ی ما به وجود می‌آیند، بسیار مفید خواهد بود. اگر عصب‌های پا آسیب ببینند، هیچ احساسی در پاهای خود نخواهیم داشت. فشار به برخی از نقاط پا باعث ایجاد تاول و زخم میشود و گردش نامناسب خون نیز اجازه نمی‌دهد زخم‌ها در مدت زمان معمول بهبود یابند.
علائم مربوط به مشکلات پا
سوزش و خارش پا از علائم آسیب‌دیدگی آنهاست. در چنین مواقعی شاید سرما و گرما را به خوبی حس نکنید. حتی گاهی اوقات شکل و حالت پاها نیز کمی تغییر میکند. تغییر رنگ پاها، تغییر دمای آن، از بین رفتن موهای روی انگشت‌ها، سطح و ساق پا، خشکی و پوست پوست شدن پا، ضخیم‌‌تر شدن ناخن انگشتان و زرد شدن آنها، عفونت‌های قارچی که در بین انگشتان به وجود می‌آیند، تاول، زخم، میخچه‌های عفونی و بسیاری علائم دیگر از نشانه‌های بروز مشکل در پاها هستند و در این وضعیت باید از پاها بیشتر مراقبت شود.
از پاهای‌تان محافظت کنید
حداقل سالی یک بار برای معاینه کامل پاهای خود نزد پزشک بروید. در صورت بروز هر یک از مشکلات بالا، باید از پاهای‌تان مراقبت ویژه کنید. خودتان هر روز در خانه پاهای‌تان را چک کنید. برخی از مشکلات پا با درد همراه نیستند و شاید اصلاً متوجه آنها نباشید. همیشه سطح پاها و بین انگشتان خود را به دقت معاینه کنید. هر روز پاهای‌تان را بشویید و بعد خشک کنید.
ناخن‌های‌تان را به دقت کوتاه کرده و کناره‌های آنها را با سوهان ناخن مرتب کنید. آب بسیار گرم و سطوح داغ برای پاها خطرناکند. علاوه بر سطوح گرم، پاهای‌تان را از تماس با محیط‌های سرد نیز محافظت کنید. برای این منظور، جوراب و کفش مناسب بپوشید. فعالیت و تحرک فیزیکی باعث افزایش گردش خون در پاها میشود
مهم‌ترین مشکلات مربوط به پاها ورم آشیل
التهاب و درد زردپی را
ورم آشیل گویند. این زردپی به پشت استخوان پاشنه متصل است
ورم آشیل با درد و کوفتگی، به‌خصوص صبح‌ها هنگام بیدار شدن از خواب همراه می‌باشد کهبه علل زیر رخ می‌دهد:
گرم کردن پا قبل از تمرین به شیوه نادرست و تمرین بیش از اندازه افزایش زیاد سرعت به هنگام دویدن
بالا رفتن ناگهانی از تپه ها و برآمدگی‌ها به هنگام دویدن
درمان: اگر دچار ورم آشیل شده‌اید، حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید. در خانه می‌توانید با استفاده از کمپرس سرد، مصرف آسپرین یا داروهای ضدالتهاب و استراحت درد خود را تسکین دهید.
تاول
تاول های پا ، کیسه‌های کوچک پر از مایع هستند که بین لایه‌های بیرونی پوست جمع میشوند. وقتی که پوست پاها روی کفش‌های‌تان ساییده میشود و وقتی دو انگشت روی هم سوار میشوند، ایجاد تاول پا میکنند.
درمان: اگر تاول پای شما کوچک بوده و هنوز نترکیده باشد، آن را به حال خودش رها کنید؛ زیرا خود به خود بهبود می‌یابد. پاهای‌تان را با صابون و آب بشویید. اگر هر یک از تاول‌ها دچار عفونت شده‌اند (قرمز و چرکی)، حتما به پزشک مراجعه کنید. برای جلوگیری از تاول زدن پاها کفشهای مناسب بپوشید، جوراب به پا کنید و پاهای‌تان را خشک نگاه دارید.
پینه پا
پینه پا، برآمدگی‌های کوچکی هستند که بیشتر روی انگشت بزرگ پا به وجود می‌آیند؛ یعنی انگشت بزرگ پا به سمت انگشت کناری متمایل میشود. این پینه ورم میکند و دردناک است.
دلایل ایجاد آن عبارتند از:
ژنتیک (این مسأله میتواند کاملاً ارثی باشد)
استفاده از کفشهای بسیار تنگ و کوچک
درمان: برای بهبود این وضعیت از کفشهای بزرگ و جادارتر استفاده کنید؛ البته فقط در حدی که پاها درون آن راحت باشند. و فشاری به آنها وارد نشود. می‌توانید از پدهای مخصوص نیز استفاده کنید و آنها را در نواحی دردناک بگذارید. اگر پینه پا راه رفتن را برای شما مشکل کرده است، نیاز به عمل جراحی دارد.
میخچه
برخی نواحی پوست که با لایه‌ای از سلول‌های مرده ضخیم شده‌اند، تبدیل به میخچه میشوند. میخچه معمولا روی انگشت بزرگ و انگشت کوچک پا و گاهی در بین انگشتان پا در اثر عوامل زیر به وجود می‌آید:
درمان: برای از بین بردن میخچه به پزشک مراجعه کنید تا لایه‌های مرده پوست را بتراشد و داروهای مربوطه را تجویز نماید. خودتان این کار را در خانه انجام ندهید. با استفاده از سنگ پا می‌توانید اندازه میخچه را کوچک‌تر کنید.
انگشت چکشی
خمیدگی انگشت‌های دوم، سوم و چهارم پا را به طوری که شبیه چکش باشند، انگشت چکشی مینامند. اگر انگشت چکشی درمان نشود. نیاز به عمل جراحی خواهد داشت. انگشت چکشی در اثر:
عدم تعادل ماهیچه‌ای که روی انگشت متمایل میشود و استفاده از کفشهای نامناسبت ایجاد می‌گردد.
درمان: همیشه از کفش‌ها و جوراب‌هایی استفاده کنید که انگشتان را تحت فشار قرار ندهند. حرکات کششی پاها را نیز انجام دهید و از پد مخصوص استفاده کنید. اگر با هیچ‌کدام از این روش‌ها وضعیت بهتر نشد، ممکن است به عمل جراحی نیاز داشته باشید.
ناخن رَوَنده
در این وضعیت، گوشه‌های ناخن با درد شدید پوست را کنار زده و داخل آن فرو می‌روند. ناخن رونده با ورم و درد همراه است که گاه با قرمز شدن پوست آن نواحی بسیار شدید میشود و این به معنی عفونت آن ناحیه است که باید فوراً با کمک پزشک متخصص برطرف شود. ناخن رونده معمولاً در انگشت بزرگ پا ایجاد میشود.
عوامل ایجاد کننده ناخن رونده: چیدن ناخن‌ها به شیوه نادرست فشار کفش، عفونت‌های قارچی، وراثت و حتی تغذیه نامناسب کوفتگی و آسیب‌دیدگی انگشت
درمان: بهترین راه درمان ناخن رونده، پیشگیری از آن است. ناخن‌های خود را به درستی کوتاه کنید و آنها را خیلی از ته نگیرید. همچنین کفش‌هایی بپوشید که اندازه پاهای‌تان هستند تا پاها فضای کافی داخل کفش داشته باشند. هر روز ۳-۴ بار پاهای‌تان را داخل آب نسبتاً گرم فرو ببرید و خوب خشک کنید. برای کاهش درد می‌توانید از ایبوپروفن و استامینوفن نیز استفاده کنید.
این درد گاهی اوقات بسیار شدید است و عفونت میکند. اگر به دیابت و یا مشکلات مربوط به اعصاب دچار هستید و خون به اندازه کافی در پاهای‌تان جریان ندارد. این عفونت را جدی بگیرید و فوراً به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا ممکن است نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک و داروهای ضدعفونی باشد.
درد پاشنه در اثر التهاب بافتی که پاشنه پا را به انگشتان متصل میکند، ایجاد میشود. این درد ممکن است صبح‌ها کم باشد، ولی رفته رفته با برداشتن نخستین گام‌ها تشدید شود. درد پاشنه پا در اثر نازک شدن و کاهش انعطاف‌پذیری کف پا، دویدن‌ها و پریدن‌های مکرر و چاقی ایجاد می‌گردد.
درمان: کورتیکو استرویید، فراصوت و درمان فیزیکی از روشهای درمانی درد پاشنه پا هستند. بهبود کامل ممکن است تا شش ماه طول بکشد. در چنین مواقعی به ندرت از عمل جراحی استفاده
میشود.
زگیل
رشد پوست پا باعث ایجاد زگیل روی آن میشود. زگیل معمولاً سفید رنگ است و یک نقطه ریز سیاه روی آن وجود دارد. گاهی اوقات زگیل‌ها به صورت گروهی پدیدار میشوند. استفاده از کفشهای تنگ میتواند عامل ایجاد آن باشد. علاوه بر آن، برخی از انواع ویروس‌ها نیز باعث ایجاد زگیل میشوند.
درمان: پاهای‌تان را خشک نگه دارید، زیرا رطوبت پاها باعث افزایش زگیل‌ها میشوند. در خانه می‌توانید از اسید سالسیلیک استفاده کنید. با مراجعه به پزشک و صلاحدید او می‌توان با روشهای دیگری زگیل را برطرف کرد. علاوه بر موارد فوق، برخی از بیماری‌ها روی پاها اثر می‌گذارند و ناراحتی‌ها و اختلالات بسیار جدی به وجود می‌آورند؛ مثل: دیابت، نقرس،چاقی و …
دیگر مشکلات مربوط به پاها ورم مفاصل:
این بیماری در میان مردم بسیار شیوع دارد و از هر شش نفر، یک نفر به آن دچار است. برای بهبود و کاهش درد باید به پزشک مراجعه کرد.
دیابت: اگر به دیابت دچار هستید، به پاهای‌تان بیشتر توجه کنید. دیابت جریان خون را در پاها و اعصاب آن دچار اختلال میکند و به آنها آسیب می‌زند و همچنین بهبودی را به تعویق می‌اندازد.
نقرس: اگر مرد هستید و سن شما بالای ۳۰ سال است و درد شدیدی در مفاصل، به‌خصوص انگشت پای خود دارید، احتمالاً به نقرس مبتلا شده‌اید. این درد از چند روز و گاه تا چند هفته ادامه دارد. نقرس بیماری پیچیده‌ای است که ریشه نامشخصی دارد، ولی علت عمده آن وجود اسید اوریک زیاد در خون است.
چاقی: از آنجا که وزن کل بدن روی پاها فشار می‌آورد، هر چه وزن بدن بیشتر باشد، بیشتر مستعد ابتلا به مشکلات پا هستید. هنگام راه رفتن فشاری که به پاهای‌تان وارد میشود، برابر با کل وزن بدن است و به هنگام دویدن، چهار برابر آن به پاها فشار وارد می‌آید. سایر مشکلات، مثل گردش نامناسب خون در پاها، اختلالات عصبی و …، می‌توانند موجب درد و ناراحتی زیادی در پاها شوند. این مشکلات را نباید نادیده انگاشت و از آنها غافل شد.
برخی از افراد مشهور و صاحب‌نام جملات به یاد ماندنی در مورد پاها گفته‌اند.
سقراط: وقتی که پاها آسیب ببینند، همه جای بدن نابود میشود»
لئوناردو داوینچی: پاها، شاهکار طراحی هستند و یک اثر هنری فوق‌العاده محسوب میشوند»
آشیل: قهرمان یونان باستان نامش را از بلندترین و محکم‌ترین زردپی پا گرفته است
بدن ما ۲۰۶ استخوان دارد، که ۲۶ تا از این استخوان‌ها در پاها قرار دارند.
۳۳مفصل، این استخوان‌ها را به هم وصل کرده است.
۲۰ماهیچه به حرکت استخوان‌های هر یک از پاها کمک میکند.
۱۰۰رباط، این استخوان‌ها را به هم وصل میکند.
۵ عدد ناخن، از انگشتان هر پا محافظت میکند.
منبع: زیباشو
دکتر مهدیس هاشمی متخصص طب فیزیکی و توانبخشی