دیسک کمر

شرح بیماری
 
پارگی‌ و بیرون‌زدگی‌ دیسک‌ بین‌ مهره‌ای‌ در اثر از هم‌ گسیختگی‌ ناگهانی‌ یا تدریجی‌ رباطها و بافتهای‌ حمایتی‌ اطراف‌ دیسک‌ بین‌ مهره‌ای‌ (بالشتک‌هایی‌ که‌ مهره‌های‌ستون فقرات را از هم‌ جدا می‌کنند) ایجاد می‌شود. دیسک‌های‌ بین‌مهره‌های‌ گردن‌ یا کمر بیشتر از سایر جاهای‌ ستون‌ فقرات‌ دچار این‌ مشکل‌ می‌شوند.

جابجایی جسم صفحه‌ای بین مهره‌ای ممکن است به صورت پرولاپس، فتق، پارگی یا بیرون‌زدگی دیسک بروز کند. این واژه‌های متغیر بیانگر از دست دادن تمامیت دیسک بین دو مهره است. صدمات ستون فقرات، مهره‌های ناحیه سینه‌ای که کمترین آسیب پذیری را دارد، به نظر می‌رسد که بر اثر نیروهای حاصل از جاذبه صفحات مهره‌های کمری در قیاس با صفحات گردنی دچار پارگی می‌شوند.

علل بیماری

ضعیف‌ شدن‌ و پارگی‌ بافت‌ دیسک‌، باعث‌ وارد آمدن‌ فشار به‌ رشته‌های‌ عصبی‌ عبوری‌ از درون‌ کانال‌ ستون‌ فقرات‌ می‌شود. این‌ از هم‌ گسیختگی‌ بافت‌ دیسکی‌ در اثر آسیب‌ ناگهانی‌ یا استرس‌ مزمن‌ مثلاً به‌ علت‌ بلندکردن‌ مدام‌ اشیای‌ سنگین‌ یا چاقی، به‌ وجود می‌آید. فتق صفحه مهره‌ای ناشی از خم شدن از کمر بدون جمع کردن زانوها و اجرای حرکات چرخشی می‌باشد، چون فشار زیادی را بر صفحه بین مهره‌ای وارد می‌آورد.


فشار مکرر به شکل فزاینده‌ای مقاومت صفحه را تضعیف نموده و موجب بیرون‌زدگی و فتق آن می‌شود. عوامل خطرآفرین شامل کار شدید جسمی، ورزش سخت یا توان فرسا، عضلات ضعیف شکمی و پشت، وزنه‌برداری‌، عدم‌ آمادگی‌ جسمانی‌ و پیچش‌ ناگهانی‌ و شدید بدن‌ یا پرش‌ از ارتفاع‌ زیاد است. برای پیشگیری‌، اشیاء را با روش‌ درست‌ بلند کنید و برای‌ حفظ‌ توان‌ و قدرت‌ عضلانی‌ مناسب‌، مرتباً ورزش‌ کنید.

علایم بالینی

علائم پارگی صفحه بین مهره‌ای کمری

علائم بیرون‌ زدن‌ دیسک‌ بین‌ مهره‌ای‌ در قسمت‌ تحتانی‌ کمر و یا پارگی صفحه بین مهره‌ای کمری شامل موارد زیر است:

درد نواحی تحتانی‌تر پشت (کمر) که به خلف رانها و قسمت‌ پشت‌ باسن‌، ران‌، ساق‌ پا، یا پا انتشار دارد. (درد سیاتیک) و معمولا در اثر حرکت شدیدتر می‌شود.

گرفتگی عضلات

تشدید درد بر اثر کشیدگی و فشار (حرکت‌، سرفه‌، عطسه‌، بلندکردن‌ اشیاء، یا زور زدن‌ و دفع مدفوع ، دولا شدن و بالا آوردن مستقیم پا).

از بین رفتن رفلکس‌های عمیق تاندون.
حساسیت شدید در ناحیه توزیع ریشه‌های عصب تحت تاثیر.

از دست‌ دادن‌ اختیار ادرار و مدفوع ، فلج و تحلیل‌ رفتن‌ و ضعف‌ عضلات‌ از عوارض‌ احتمالی‌ بیماری هست.
علایم پارگی صفحه بین مهره‌ای گردن

در صورت‌ بیرون‌ زدن‌ دیسک‌ بین‌ مهره‌ای‌ در گردن ‌علائم زیر بروز می‌کند:

درد در گردن‌، شانه‌، یا در مسیر بازو به‌ سمت‌ دست که این درد با حرکت‌ بدتر می‌شود.
ضعف‌، بی‌حسی‌، یا تحلیل‌ رفتن‌ عضلات‌ دست‌ (اندام‌ فوقانی‌)

سفتی گردن: حرکت گردن یا پشت برای مصدوم بسیار دشوار است و یا اصلا قادر به این کار نیست.


تشخیص اقداماتی‌ که‌ برای‌ تأیید تشخیص‌ انجام‌ می‌شوند ممکن‌ است‌ شامل‌ موارد زیر باشند:

عکسبرداری‌ از گردن‌ یا قسمت‌ پایینی‌ ستون‌ مهره‌ای‌ به‌ کمک‌ اشعه‌ ایکس‌، از جمله‌ انجام‌ میلوگرام‌ (تزریق‌ ماده‌ رنگی‌ در مایع‌ اطراف‌ ستون‌ مهره‌ای‌ که‌ به‌ هنگام‌ عکسبرداری‌ با اشعه‌ ایکس‌ به‌ راحتی‌ دیده‌ می‌شود)


دیسکوگرافی‌ (تزریق‌ ماده‌ رنگی‌ درون‌ دیسک‌)
سی‌تی‌اسکن
ام آر آی MRI
درمان


#استراحت در بستر به‌ هنگام‌ مرحله‌ حاد بیماری،‌ حداقل‌ 2 هفته‌ در رختخواب‌ استراحت‌ کنید. فعالیتهای‌ طبیعی‌ خود را با رو به‌ بهبود گذاشتن‌ علایم‌ مجدداً آغاز کنید. استراحت‌ طولانی ‌مدت‌ در رختخواب‌ به‌ هیچ‌ عنوان‌ توصیه‌ نمی‌شود. در بسیاری‌ از موارد، خود به‌ خود بهبود می‌یابد. از دراز کشیدن به صورت دمر و خوابیدن با بالشهای بزرگ و ضخیم همیشه باید اجتناب نمود. مصدوم را در یک سطح صاف و محکم در راحت ترین وضعیت ممکن بخوابانید.


در 72 ساعت‌ اول‌ و گاهی‌ نیز در ادامه‌، کیسه‌ یخ‌ روی‌ ناحیه‌ دردناک‌ قرار دهید (در صورت‌ مؤثر بودن‌). یخ موضعی برای کاهش درد و گرفتگی استفاده می‌شود).


وارد آوردن‌ کشش‌ در منزل‌ یا در بیمارستان‌ (گاهی‌ توصیه‌ می‌شود). استفاده از کشش متناسب (5 الی 8 پوند ووزنه) جهت تسکین درد در فتق صفحات بین مهره‌ای گردن.


بازتوانی‌ برای‌ تقویت‌ عضلات.‌ اجرای نرمشهای انبساطی پیشرونده عضلانی و سایر روشهای کاهش تنش نیز سودمند است.

روان درمانی یا مشاوره‌ برای‌ فراگیری‌ روش‌های‌ مقابله‌ با درد مداوم‌ و کلافگی‌

#حرارت درمانی عمقی ماورای صوتی و بکارگیری حرارت موضعی مرطوب. به‌ جای‌ این‌ کار می‌توانید از لامپ‌ گرمایی‌، دوش‌ یا حمام‌ آب‌ داغ‌، کمپرس‌ آب‌ داغ‌، یا صفحات‌ گرم‌کننده‌ برای‌ تخفیف‌ درد استفاده‌ کنید.


استفاده از جورابهای ضد واریس و خمش و واشدگی متناسب پا به منظور پیشگیری از ترومبوفلبیت حائز اهمیت می‌باشد.


منبع:پارسی طب

نقـش فیـزیـوتـراپـی در درمان فـتق دیسک کمـر

فتق دیسک مهره در ناحیه گردن و کمر بسیار شایع است. علت شیوع در این ۲ ناحیه نسبت ضخامت دیسک به ارتفاع مهره است. در ناحیه گردن و کمر ضخامت دیسک از جاهای دیگر مهره های پشت بیشتر است در نتیجه فضای بین مهره ها زیاد است و دامنه حرکت بالاست و مهره ها از ثبات مناسبی برخوردار نیستند. ..

 لیگامان های طولی خلفی بلند هم وقتی به کمر می رسند ضخامتشان کم می شود. پارگی دیسک زمانی رخ می دهد که به طرف جلو یا چپ و راست خم شده ایم. در این هنگام گودی کمر کم می شود و بالطبع مهره ها آسیب پذیرتر هم می شوند. اگر دیسک به صورت فتق باشد درمان چندان مشکل نیست ولی وقتی یک تکه از دیسک کنده شود و داخل کانال بیفتد، ممکن است درمان جراحی نیز لازم باشد.

 در فتق دیسک کمر عضلات کمری به اسپاسم فرو می روند و گودی کمر کمتر و تقریبا صاف می شود پس فیزیوتراپ باید تلاش کند تا اسپاسم عضلات را از بین ببرد. بیمار را به صورت طاق باز و روی شکم خوابانده و دست ها را در پهلو قرار می دهیم و به بیمار می گوییم نفس عمیق بکشد و نفس را در سینه نگه دارد و بعد آهسته نفس را از دهان بیرون دهد. با این تنفس عمیق و آرام شکم حرکت می کند و عضلاتی که باعث سفتی ناحیه کمر شده بودند بدون اینکه روی کمر فشار وارد آید شل می شوند.

 به این ترتیب عضلات ناحیه کمر را به طور غیرمستقیم آزاد می کنیم. (معمولا با یک جلسه فیزیوتراپی مشکل بیمار حل می شود) در مرحله دوم به بیمار می گوییم در همان حالت خوابیده آرنج را خم کند و کف دست ها را روی زمین قرار داده، سپس به اندازه بازو بلند شود و تاکید می کنیم که عضلات لگن و ستون فقرات را وارد انقباض نکند و از ۱۰۰۱ تا ۱۰۱۰ بشمارد.

 در مرحله بعد از بیمار می خواهیم کف دست ها را روی زمین قرار دهد و بنشیند تا گودی کمر را به ۳۰ درجه برساند. این کار را باید به طور مرتب انجام دهند. همان طور که می دانیم فتق دیسک کمر جانبی پشتی است و با فیزیوتراپی فتق را به طرف جلو می فرستیم. این اعمال کاملا بی خطر هستند. ۷۰ تا ۸۰ درصد کمردردها به راحتی درمان می شوند و نیازی به عمل جراحی ندارند.

 اگر فتق دیسک کمر درمان نشود به درد مزمن تبدیل می شود. در نوع مزمن، بیمار دچار مشکلات روحی روانی نیز می شود و آستانه درد بیمار آنقدر پایین می آید که حتما نیاز به داروهای آرام بخش و خواب پیدا می کند. تمرین های درست فیزیوتراپ وقتی است که درد به تدریج کم شده و به طرف مرکز حرکت کند یعنی اگر درد بیمار در ناحیه پاست به زانو و سپس به کمر برسد. وخیم ترین وضعیت در تمرین های نادرست وقتی است که کمر بهبودیافته و درد پا شروع شود.

اگر درد بیمار بیش از ۳ ماه طول بکشد یعنی مزمن شده است و درمان هم به مراتب سخت تر می شود. متاسفانه بعد از ۳ ماه عضلات آتروفی شده و شاهد تغییر فرم در پا خواهیم بود.

منبع:پرشین پرشیا