درمان غیر جراحی دیسک کمر

علائم ناشي از كمردردهاي وابسته به دژنراسيون ديسك بين مهره‌اي اغلب موذيانه هستند!!!

اكثر اين بيماران دوره هائي از سفتي پشت را گذرانده اند و اغلب شروع درد را ناشي از يك واقعه حاد مثلاً يك روز كار سنگين در منزل، رانندگي طولاني، يا بلند كردن یك جسم سنگين و... مي دانند.

در اين بيماران ممكن است درد به باسن و پا تیر كشد و بيماران را زمين گير نمايد.معمولاً اين حملات درد طي دو تا چهارده روز با و يا بدون درمان بهبود مي يابند اما تمايل به عود وجود دارد.

استراحت:

انواع مختلف استراحت عبارتند از:

خوابيدن در بستر، كمربندهاي مخصوص (بريس) و يا حتي برخي ورزش را هم(با مكانيسم برگرداندن قدرت عضلاني و كاهش فشار بر مفاصل مجاور آنها) نوعي درمان استراحتي مي دانند.

استراحت در بستر:

گاه درد به حدي شديد است كه بيمارنمي تواند فعاليت‌هاي روزمره را حتماً با استفاده از ضد دردها، آرام بخش‌ها و بستن كمربندهاي مخصوص تحمل كند. در چنين شرايطي بايد او را به بستر فرستاد.

بخاطر داشته باشيد كه مفاصل آسيب‌ديده فقرات ،‌وزن بدن را تحمل مي‌كنند ، و تنها راهي كه مي‌تواند فشار را بردارد،استراحت در بستر است.

طبق بررسي هاي بعمل آمده مشخص شد كه بيشترين كاهش فشار بر ديسك بين مهره اي در حالت خوابيدن روبه بالاست.چرخيدن بدن يا نشستن ، اين اثر را كاهش مي دهند.

مطالعات اخير نشان داده اند كه حداكثر مدت زمان لازم براي استراحت در بستر دو تا سه روز است مدت بيشتر از اين مي تواند از طرفي باعث تصوّرات غلط بيمار در مورد بيماريش شود. از طرف ديگر كاهش توده عضلاني و استخواني، همچنين عوارض قلبي ريوي در استراحت هاي طولاني تر شايعترند.

اگر به مسائل فوق، ضربه هاي اقتصادي ناشي از نرفتن بيمار به محل كار را نيز اضافه كنيم اهميت اين مسئله بيشتر مي شود.

تعديل فعاليت ها:

تعديل فعاليت ها مي‌تواند نقش مهمي در درمان كمردرد ها ايفا كند. خم شدن، يا بلند كردن اشياء سنگين مي توانند كمردرد را تشديد كنند و ممكنست محدود كردن اينگونه كارها بسادگي باعث بهبود درد بيمار شود.

 

اورتوزها (كمربندهاي مخصوص) :

استفاده از كمربندهاي مخصوص (بريس ها) براي درمان كمردرد از همان اوايل پيدايش كمردرد مرسوم بوده است و شايد بتوان بريس هاي متنوع و پيشرفته امروزي را نواد گان كمربندهاي ساده اوليه دانست.

بريس ها براي بيحركت كردن فقرات كمري، ثابت كردن حركات غيرطبيعي ، حفظ ترتيب فقرات و اصلاح دفورميتي آنها بكار مي روند.بريس وسيله اي مناسب در درمان خميدگي ستون فقرات به طرفين (اسكوليوزيس) است،اما نمي تواند هيچ يك از اهداف فوق را در درمان حالات دژنراتيو فقرات برآورده نمايد.

بريس ها در كنترل حركات مهره هاي اول تا چهارم    موفقند، اما تنها در صورتي مي توانند حركات مهره هاي چهارم‌ ـ پنجم كمري و پنجم كمري ـ اول خارجي   را مهار كنندكه حداقل يك ران را در بر گرفته باشند

تراكشن (كشش):

قرنهاست كه كشش براي درمان كمر دردمورد استفاده قرار گرفته است ، اساس استفاده از كشش اين تئوريست كه «كشش عضلات و جدا كردن فقرات باعث اثرات مثبتي بر ديسك خواهد شد» حتي برخي معتقدند كه جدا كردن فقرات از هم باعث جا افتادن ديسك برجسته خواهد شد.

انواع مختلفي از كشش وجود دارند كشش دائمي در بيمارستان ، نوع متناوب در فيزيوتراپي، اتوتراكشن (تحت كنترل بيمار)،و تراكشن هاي جاذبه اي.

مقدار وزنه مورد نياز براي تاثير بر ديسك بين مهره اي حداقل 25% وزن بدن است، كه يا بيمار را جابجا خواهد كرد و يا تحمل نخواهد شد.

 

درمانهاي طبي:

معمولاً داروهاي ضد درد، اولين خط درماني در برخورد با كمردردها را به خود اختصاص مي دهند، از جمله داروهاي انتخابي در اين راستا مي توان به استامينوفن، ايبوپروفن، ايندومتاسين و... يا حتي داروهاي مخدر اشاره كرد.

امروزه استفاده از داروهاي مخدر خصوصاً در درمان كمردردهاي مزمن توصيه نمي شود، چون باعث افزوده شدن مصرف مزمن مخدرها (اعتياد) به دليل كمردرد مزمن خواهد شد. به همين دليل جايگاه چنداني براي اين داروهاي مخدر قائل نيستند.

داروهاي ضد التهابي غير استروئيدي:

بعلت اثرات ضد دردي، ضد التهابي و فعاليت ضد تب، اين داروها را مي‌توان از جمله پر مصرف ترين داروها دانست.سنتزپروستاگلاندين‌ها كه عمل حساس سازي پايانه هاي آزاد عصبي و ايجاد درد را بعهده دارند توسط اين داروها مهار مي شود.

بيشترين عارضه اين داروها اثر بر دستگاه گوارش و كليه هاست.اين عوارض در سنين بالاتر شايعترند، در صورت پيدايش عوارض گوارشي، درمانهاي حمايتي مثل(سايمتيدين) لازم خواهد بود. احتباس آب نيز از ديگر عوارض اين داروهاست كه مي‌تواند در بيماران هيپرتنسيو(فشار خوني) مشكل آفرين شود.

 

دو تا بيست درصد مصرف كنندگان اين داروها دچار زخم معده يا اثني عشر مي شوند.

مصرف اين داروها بايد ده روز قبل از عمل جراحي قطع شود تا اثرات ضد پلاكتي آنها كاهش يابد..

كورتيكواستروئيدها:

اكثراً سعي بر عدم استفاده از اين داروهاست.بعضاً يك درد راديكولر حاد چندان شديد است كه برنامه درماني كوتاه مدت تهاجمي سه تا هفت روزه را طلب مي كند.بايد مراقب باشيم كه به تجويز اين داروها عادت نكنيم.

 

شل كننده هاي عضلاني:

اين داروها نيز دردرمان كمردرد جايگاه شايعي را به خود اختصاص داده‌اند محل تاثير واقعي اين داروها، سيستم اعصاب مركزي است.

 

ضد افسردگي ها:

بسياري از بيمارانيكه از كمردردهاي مزمن رنج مي برند، درجاتي از افسردگي را نشان مي دهند.ضد افسردگي ها با افزايش توليد سروتونين در سيستم اعصاب مركزي، باعث مهار درد مي شوند. همچنين ضدافسردگي ها با افزايش فعاليت سيستم مخدرهاي درون بدن و كاهش اضطراب، و گرفتگي عضلاني، در بهبودي بيمار موثرند.

به عوارض جانبي و تداخل اثر اين داروها، خصوصاً با داروهاي ضد فشار خون و ضد افزايش فشار داخل چشم(گلوكوم) توجه داشته باشيد.

 

 

كمپرس سرد يا گرم:

يخ:

قطعات يخ با كاهش سيركولاسيون منطقه، باعث كاهش تورم، اسپاسم و در نهايت درد مي شود. يخ را مي توان بصورت ماساژ و آن هم فقط براي دردهاي حاد كمر مورد استفاده قرار داد.

گرما:

گرما مي تواند سطحي (مادون قرمز، يا كيسه آب گرم) يا عمقي (اولتراسوند يا دياترمي باموج كوتاه) باشد. گرما با افزايش جريان خون در منطقه ملتهب يا آسيب ديده، متابوليت‌هاي سمي را از محيط دور كرده ، اكسيژن رساني را بهبود مي‌بخشد.گرما همچنين باعث افزايش قابليت كشش كلاژني مي شود كه بدينوسيله در افزايش قابليت انعطاف نسوج كمك مي كند.

توجه: استفاده از گرما را در فاز حاد آسيب پيشنهاد نمي كنيم!

 

 آب درمانی:

 

اختلاف در چگالی و تراکم آب نسبت به هوا موجب شده است تا محیط آبی در توانبخشی بیماران از اهمیت خاصی برخوردار شود. این مرکز نیز با بهره گیری از درمانگرهای آموزش دیده شده در این زمینه و تمرینات تخصصی، این فرصت را برای بیماران فراهم نموده است تا از مزیت های این شیوه نوین برخوردار شوند. بخش آب درمانی مرکز مجهز به دستگاه ماساژ درمانی در آب نیز می باشد که به رفع بسیاری از مشکلات اسکلتی- عضلانی کمک کرده و برای بیمار بهبود در علائم بیماری را به ارمغان می آورد.

 

(استخرآبدرمانی مجهز به دستگاه ماساژ در زیر آب(استخر در کلینیک امید

 

مانيپولاسيون، ماساژ و فيزيوتراپي:

اکثر مقالات، مانيپولاسيون توسط افراد كاركشته و متخصص را در بهبودي كمردردهاي حاد (نه مزمن) موثر مي دانند.مانيپولاسيون در مبتلايان به ديسك هرنيه شده بزرگ، مبتلايان به علائم عصبي ناشي از ديسك يا در حضور اوستئوپروز و نيز دريافت كنندگان داروهاي ضد انعقادي توصيه نمي شود.

فيزيوتراپي:

فيزيوتراپي شيوه درماني ديگريست كه در آن يا حركات آهسته تر و محتاطانه تر مفاصل بصورت كنترل شده، سعي مي شود بتدريج مقدار حركت مفصل را افزايش داده و به محدوده طبيعي برسانيم براي اين كار روش هاي مختلفي وجود دارد.

ورزش هاي فلكسيوني ويليامز:

براي تقويت عضلات شكمي و كاهش قوس زياد كمر بكار مي رود و باعث بازشدن سوراخهاي بين مهره اي و فاست ها مي شود. اين ورزش ها براي بازگرداندن هسته هرنيه شده ديسك بين مهره اي به محل خود بكار مي روند.متخصصین معتقدند كه در صورت تاثير مناسب ورزش هاي اكستانسيوني، درد سنتزاليزه شده و از آن پس مي توان ورزش هاي ويليامز را براي از بين بردن اين درد سنتزاليزه در پايين كمر مورد استفاده قرار داد.

ورزشهاي ويليامز بيشتر براي بهبودكمر دردهائي كه با راه رفتن يا ايستادن تشديد مي شوند موثرند.اما ورزش هاي مك كنزي به دردهائي اثر مي كنند كه با پا تير ميكشند و با نشستن بدتر مي شوند.

ورزش برای کاهش کمر درد-قسمت اول(برای مشاهده کلیک نمایید)

ورزش برای کاهش کمر درد-قسمت دوم

ورزش برای کاهش کمر درد_قسمت سوم

 

درمان تزريقي:

انواع مختلفي از تزريقات را در بيماران مبتلا به كمردرد انجام مي دهند. اغلب اين تزريق ها حاوي داروهاي بيحسي موضعي و استروئيد هستند. البته شكي در مورد اثرات كوتاه اين درمانها وجود ندارد اما تاثير دراز مدت آنها بشدت مورد ترديد است.

 

طب سوزني:

امكان دارد اين روش با تحريك آزاد شدن اندورفين ها اثر خود را اعمال كند، تاثير بر انتقال ايمپالس هاي درد نيز مكانيسم احتمالي ديگر تاثير اين نوع درمان است.

منبع:کلینیک توانبخشی امید 

کمردرد در کودکان

قبلا تصور می شد که کمر درد در کودکان شایع نیست و در صورت وجود نشانه مشکل خطر ناکی است. اما تحقیقات اخیر نشان داده که درصد بالائی ازکودکان دچار کمردرد می شوند. هرچه سن بالاتر می رود احتمال ابتلا به کمردرد بیشتر می شود. در دختر ها و کودکانی که والدین انها به کمردرد مبتلا می باشند، قوس کمر بیش از حد دارند،سابقه ضربه به کمر داشته یافعالیت زایادی دارند یا در مسابقات رقابتی شرکت می کنند، خطر ابتلا به کمردرد بیشتر است. وضعیت نشستن یکی از مهمترین عوامل تشدید کننده کمردرد است.ارتباط بین وزن کوله پشتی و کمردرد در دست تحقیق است اما توصیه می شود وزن کوله پشتی کودک بیش از 10 درصد وزن نباشد.

بطور کلی ،کمردرد در کودکان باید  بطور جدی بررسی گردد  در مواردی که کمردرد طول بکشد،  همراه تب ، کاهش ورزن، خشکی صبحگاهی باشد یا درد در شبها بدتر شود ،همراه اختلال در ادرار کردن باشد، به سمت پاها تیر بکشد، باعث اختلال در راه رفتن شود، بررسی توسط پزشک ضروری است.

بررسی کمردرد در کودکان مانند بالغین شامل شرح حال و معاینه دقیق است. در مواردی که پزشک تشخیص دهد از تستهائی مثل عکس ساده، سی تی اسکن، اسکن استخوانی، نوار عصب و عضله و آزمایش خون برای تشخیص دقیق استفاده می کند.

 

دررفتگی مادرزادی لگن

دررفتگی مادرزادی لگن از بدو تولد دیده می شود.

مفصل لگن از سر استخوان ران  و استخوان لگن ایجاد شده. اگر سر استخوان ران از محل آن در لگن خارج شود این بیماری ایجاد میشود. علت ان  بدرستی مشخص نیست. عوامل ارثی در ایجاد این حالت نقش دارند. کم بودن مایع کیسه آب در طی حاملگی یکی از عوامل افزایش خطر ابتلا به این مشکل است. دررفتگی مادرزادی لگن در اولین بچه، دخترها، زایمانهای مشکل دار و وجود سابقه فامیلی این حالت بیشتر دیده می شود. از هر 1000 تولد یکی مبتلا به دررفتگی مادرزادی لگن می شود.

علایم:

دررفتگی مادرزادی لگن ممکن است بدون علامت باشد یا بصورت قرار گرفتن غیر قرینه پاها، کاهش حرکت سمت مبتلا، کوتاهتر بودن سمت مبتلا و غیر قرینه بودن چین چربی ران خود را نشان دهد. بعد از سه ماهگی ممکن است پای مبتلا به سمت خارج چرخیده و کوتاهتر از سمت مقابل باشد.

آزمایشات:

متخصصین اطفال تمام نوزادان را از لحاظ وجود این مشکل بررسی می کنند. این کار در ابتدا با معاینه نوزاد انجام می شود. در صورت وجود مشکل یا شک به ان سونوگرافی لگن درخواست می شود . درسنین بالاتر عکس ساده لگن کمک کننده می باشد. موارد خفیف ممکن است در ابتدای تولد  خود را نشان ندهند و تکرار معاینات این مشکل ر ا اشگار کند.

درمان:

در ابتدای تولد از وسیله ای استفاده می شود که سر استخوان را در جای خود جای می دهد. در صورت وجود مشکل با این وسیله، گچ گیری انجام می شود. در صورت عدم پاسخ مناسب به درمان جراحی انجام می شود.

در صورت تشخیص سریع دررفتگی مادرزادی لگن، این حالت تقریبا بطور کامل  با قراردادن مفصل در وضعیت مناسب درمان میشود. در موارد معدودی جراحی لازم می شود. در سنین بالاتر درمان مشکل تر شده و نیاز به جراحی بیشتر می شود.

در صورت عدم درمان ، آرتروز زودرس مفصلی ایجاد می شود.

زانوی ضربدری:

در این حالت وقتی زانوها بهم چسبیده اند، قوزک پا بیش از 2 سانتیمتر از هم فاصله دارند. ممکن است تا سن 4 سالگی زانوها بطور طبیعی  حالت ضربدری بوجود آید اما تا 6 سالگی برطرف میشود.  در بیماریهائی مثل ریکتز نیز ممکن است این وضعیت بوجود آید. زانوی ضربدری بعلت انحراف در مسیر حرکت کشکک، میتواند باعث درد زانو شود. درمان این حالت بستگی به علت آن دارد. در نوع طبیعی احتیاجی به درمان خاصی نیست. اما در مواردی که درد زانو ایجاد شود یا موارد شدید از کفش مخصوص یا حتی جراحی برای درمان استفاده می شود.

پای پرانتزی:

پای پرانتزی در نوزادان شایع  است و بیشتر بعلت قرار گرفتن نا مناسب پاها در رحم است.با ایستادن و راه افتادن کودک قوس پا کاهش مییابد. این حالت در بیشتر موارد تا دو سه سالگی بهبود میابد. در این زمان با ایستادن قوزک داخلی و زانوها بهم میچسبند.  اما باقی ماندن این حالت پس از دوتا سه سالگی میتواند غیر طبیعی باشد.

پای پرانتزی شدید میتواند نشانه بیماری  "ریکتز" باشد. این بیماری در اثر کمبود ویتامین "د" ایجاد می شود.

گاهی آزمایش  خون ضروری است. در برخی از کودکان رادیو گرافی پاها ضروی است بخصوص اگر کودک بالای سه سال دچار پای پرانتزی باشد . یا پرانتزی بودن پاها قرینه نباشد یا پای پرانتزی بجای کاهش ، افزایش پیدا کند. در برخ مواد پزشک ممکن است در معاینه متوجه علایمی گردد که نیاز به بررسی بیشتر داشته باشد.

درمان

در فرم طبیعی آن نیاز به درمان خاصی نیست اما در مواردی که پای پرانتزی ثانویه به بیماری خاصی است، درمان بیماری  اولیه باید انجام شود. در موارد خاص استفاده از کفش مخصوص و حتی جراحی توصیه می شود.

تورتیکولی(کجی گردن) :

 

تورتیکولی به معنی کج شدن گردن به یک سمت است. در این حالت چانه  به سمت مقابل می چرخد. 

این حالت می تواند ارثی باشد یعنی در اثر اختلال در ژنها بوجود آید یا در اثر آسیب عضله و عصب ایجاد شود. گاهی علت خاصی برای این مشکل پیدا نمی شود.

در نوزادان این حالت در اثر قرار گرفتن نامناسب گردن در رحم مادر یا آسیب خونرسانی گردن ایجاد می شود.

علایم:

بر اساس سن ابتلا و علت آن علایمی مختلفی دیده میشود. کاهش حرکات گردنی، سردرد، لرزش در سر، درد گردن، خشکی عضلات گردن و تورم عضلات گردن بخصوص در نوزادان تازه تولد یافته از علائم این حالت است.در نوزادن ممکن است عضلات صورت نیز بصورت غیرقرینه باشند که این حالت با درمان برطرف می شود.

تستهای تشخيصی: ممکن است نیاز به رادیوگرافی گردن باشد. در موارد خاص گاهی انجام ام. ار. آی مغز و گردن ضروری است

درمان:

درمان اصلی این حالت بخصوص در نوزادان کشش عضلات گردن است که روش آن توسط پزشک آموزش داده می شود. اگر کشش از همان ابتدا آغاز شود معمولا پاسخ به در مان خوب است. در صورت عدم پاسخ به درمان، اقدامات جراحی قبل از سنين مدرسه انجام میشود.

در انواع کجی گردن که عامل مشخصی دارند باید عامل اصلی برطرف شود. استفاده از روشهای طب فیزیکی مثل گرما، ماساژ، و کشش ممکن است با عث بهبود علایم گردد. استفاده از این روشها بخصوص کشش باید تحت نطارت کامل متخصص طب فیزیکی باشد. گاهی از دارو یا تزریق داروئی که عضله را برای مدتی فلج می کند استفاده می شود

منبع:کلینیک توانبخشی  امید