ستون فقرات شامل 33 مهره می باشد.
7 مهره در ناحیه گردن
12 مهره پشتی
5 مهره کمری
5 مهره خاجی
4 مهره دنبالچه ای که البته مهره های خاجی و دنبالچه ای به
یکدیگر جوش خورده و مهره واحدی محسوب می شوند .
عصب سیاتیک پس از جدا شدن از نخاع به نام رشته های عصبی ال۱ تا ال
۵ ،عمل عصب دهی به عضلات ناحیه کمر و باسن وعضلات این ناحیه و ارگان
های لگن مثل مثانه و رحم و دستگاه تناسلی را انجام داده و پس از آن از زیر
استخوان نشیمنگاهی به پاها رفته و عضلات پا و قسمت های لازم را عصب
دهی می کند .
این رشته های عصبی ابتدا از دو طرف ستون مهره ها و در ادامه در محل عبور
از زیر استخوان نشیمنگاهی دچار آسیب می شود . در ناحیه کمر با انحراف
جانبی ستون مهره ها(اسکلیوز)یا گودی کمر (لوردوز)عصبی که از این ناحیه
عبور می کند بین بافت های سخت (استخوان)تحت فشار قرار گرفته و
سلولهای زنده عصبی اصطلاحا" ملتهب میشوند . التهاب عصب باعث تورم و
تحت فشار بیشتر قرار گرفتن عصب می شود .در این وضعیت در انتقال پیام
های عصبی اختلال ایجاد کرده و همانطور که خواهم گفت رشته عصبی مربوط
به هر منطقه از پا که باشد بدون اینکه هرگونه مشکلی در آن نقطه وجود داشته
اشد علائم درد را در آنجا نشان می دهد مثلا" اگر عصب ال۵ از ناحیه کمر در
گیر باشد ،چون این عصب پشت ران را عصب دهی می کند ،علائم درد در ناحیه
پشت ران دیده می شود با وجود اینکه اصلا"از لحاظ بیماری این ناحیه بیماری
خاصی ندارد و فقط نشانه ای برای پزشک است تا محل در گیری عصب را
شناسایی کند .
این رشته های عصبی همانطور که ذکر شد پس از گذر از ناحیه کمر در ناحیه
لگن از زیر استخوان نشیمنگاهی عبور می کند و با نشستن های مداوم و زیاد
بین این استخوان و اجسام سخت پیرامونی تحت فشار قرار گرفته و ملتهب
می شود و بر اساس مکانیسم ذکر شده قبلی التهاب آن باعث بروز بی حسی و
سوزن سوزن شدن در پا می شود در این وضعیت ، یعنی سیاتیک از ناحیه لگن
تمام پا تحت تاثیر قرار می گیرد .
اولین درمان برای هر دو نوع سیاتیک ابتدا استراحت مطلق است .یک هفته
استراحت مطلق از فشار بر روی عصب می کاهد .لازم به ذكر است استراحت
بيش از حد هم مي تواند زيان آور باشد و مشكلات زيادي را بوجود آورد .
داروهای ضد التهاب هم بسیار موثرند ولی مسکن ها از آنجا که درد را کاهش
می دهند و بیمار را به ادامه فعالیت تشویق می کنند مناسب نیستند . مگر
اینکه بیمار از مکانیسم بیماری اطلاع کافی داشته باشد و همزمان با استراحت
از دارو های مسکن پزشک هم استفاده کند .
ولی زمانی که از دارو های مسکن استفاده نکنیم ویا کم استفاده کنیم :درد را بخوبی احساس می کنیم و درد عاملی است که از حرکات اضافه و غیر ضروری خودداری کرده و بدن را در
وضعیت بدون درد که همان شکل صحیح است نگه داریم و به درمان سرعت
بخشیم . باید توجه داشت که بعضی از دارو ها مثل ضد التهاب ها بسیار مفید
هستند . برای دیدن چگونگی عصب دهی ستون مهره ها سری هم به قسمت
دیسک کمر بزنید .
درمان سياتيك با ورزش
بيماري سياتيك ممكن است علل گوناگوني داشته باشد . اين عارضه عصبي آزار دهنده
معمولاً موجب درد گزنده اي در كپلها مي شود كه تا ساق پا و غالباً پايين پاكشيده مي
شود . عارضه سياتيك غالباً با ضعف و كرختي همراه است . فتق ديسك ، التهاب
مفصل ، مهره ها و التهاب عصب سياتيك همه ممكن است علت اين مسئله باشند .
به عقيدة پزشكان چيني التهاب عصب سياتيك ممكن است ناشي از سرماخوردگي
، جذب مواد سمي از محيط زيست يا التهاب بافتهاي اطراف باشد . خوشبختانه اين نوع
سياتيك در مقابل ورزش واكنش مساعدي نشان مي دهد .
نكته :
هنگام حمله هاي حاد سياتيك عصبي نبايد ورزش كرد اما در مرحله مزمن ماساژ و
تمرينهاي ورزشي كمك كننده است .
وسايل مورد نياز
براي نوعي ماساژ كه در التهاب مزمن عصب سياتيك بسيار موثر است تهيه ابزار ساده
و خاصيلازم است يك ميله چوبي را در چند لايه پارچه بپيچيد و درماساژها از آن
كمك بگيريد
روش ماساژ
با ميله چوبي كه تهيه كرده ايد خود را بزنيد ! از كمر شروع كنيد و پشت را دور بزنيد
بعد با سن و ساق پاهايتان را هر گروه از عضله ها را بايد 5 تا 10 دقيقه بزنيد . اين كار
را 3 تا 5 بار در روز تكرار كنيد .
تمرينهاي ورزشي
پس از ماساژ ،كساني كه در مراحل اول بهبودي هستند مي توانند در حالي كه در بستر
دراز كشيده اند تمرينهاي زير را انجام دهند :
1- در حالي كه در بستر خوابيده اند و پاها خميده است ، زانوها را به هم فشار دهيد .
بعد سعي كنيد با دستها آنها را از هم جدا كنيد، در حالي كه عضله هاي مقابل مقاومت
مي كنند و مي كوشند كه زانوها به هم فشرده باشند ، 30 ثانيه اين كار را ادامه دهيد .
2- در حالي كه خوابيده ايد و پاها خميده است ، پاها را يكي يكي راست كنيد اما
ران ها را موازي هم نگه داريد هر پا را 30 ثانيه بالا نگه داريد .
3- به پهلو دراز بكشيد ، با سن كمي خميده و سمت دردناك رو به بالا باشد . پاي
دردناك را آرام در حدود يك دقيقه عقب و جلو ببريد .
4- روي تخت بنشينيد ،از عقب به دستها تكيه دهيد . هر پا را به نوبت دراز و خم
كنيد اين حركت را هشت بار تكرار كنيد . اما اگر احساس ناراحتي كرديد تعداد
حركات را كمتر كنيد .
وقتي كه دردتان كمتر شد و رو به بهود رفت مي توانيد تمرينات زير را هم به دنبال
ورزشهاي فوق ادامه دهيد :
5- در حالي كه روي يك صندلي نشسته ايد و پاهايتان كمي خميده است ، دستها را
روي پاها بگذاريد ، از كمر به جلو خم شويد و بگذاريد دستها روي پاها تا نوك
انگشتانتان بلغزد . اين حركت را 4 بار تكرار كنيد .
6- روي تخت بنشينيد و پاها را دراز كنيد ، آرام به جلو خم شويد و سعي كنيد نوك پاها را لمس كنيد . اين حركت را چندبار تكرار كنيد
7- بايستيد و يك شئي را محكم بگيريد و پاي دردناك را آرام به جلو و عقب تاب
بدهيد . زانوهايتان نسبتاً سست باشند . اين حركت را تا 5 دقيقه ادامه دهيد .
8- دستها را روي باسن خود بگذاريد و سنگيني خود را به روي پاي راست بدهيد و
آن را خم كنيد و پاي چپ را به سمت چپ دراز كنيد . بايستيد و حركت را با پاي ديگر
كرار كنيد . اين حركت را از هر طرف 8 بار تكرار كنيد .
9- در حالي كه ايستاده ايد و دستها را روي باسن خود گذاشته ايد از كمر كمي به جلو
و سپس به عقب خم شويد اين حركت را 8 بار تكرار كنيد به تدريج بيشتر و بيشتر
خم شويد .
10- يك ميله افقي را بالاي سرتان قرار دهيد و آن را بگيريد . بدن را آرام از يك سو
به سوي ديگر بگردانيد ( حركت عمدتاً بايد در بازوان و شانه شما باشد ) بالا تنه در حال
چرخش به چپ و راست بايد راست باشد .
منبع:sportime
دکتر مهدیس هاشمی متخصص طب فیزیکی و توانبخشی