پرخوري عصبي
· پر خوری عصبی ((bulimia nervosa نوعی اختلال در غذا ذخوردن است که با پر خوری وبه دنبال آن،رفتار هایی موسوم به «پاکیازی مزاج» (purging) شناخته می شود.در نوع شایع تر بیماری که در بیش از 75% مبتلایان دیده می شود استفراغ عمدی،گرسنگی؛استفاده از مسهل،تنقیه،داروی مدر وانجام ورزش به مقدار زیاد وجود دارند.بیمار مقدار زیادی غذا می خورد وکنترلی بر این مقدار ندارد ونمی تواند جلوی پر خوری خود را بگیرد ودر عین حال با رفتار های جبرانی عود کننده،مانند ایجاد استفراغ عمدی،استفاده مفرط از مسهل ها،داروهای ادرار آور،گرسنه ماندن وانجامن زیاد ورزش سعی در جلوگیری از افزایش وزن خود دارد که این امر موجب کاهش وزن وی می شود.
· واژه ی bulimia nervosa نخستین بار به وسیله روان پزشک انگلیسی،جرالد روسل در سال 1979 ابداع وتوضیح داده شد.
· بیماری پورخوری عصبی بادوره های عود کننده ی پرخوری(دریک دوره ی زمانی ثابت) و عدم کنترل بر مقدار خوردن غذا شناخته میشود.( به نحوی که فرد در هنگام فرارسیدن دوره ی پرخوری احساس میکند قادر به متوقف نمودن غذا خوردن یا کنترل آنچه می خورد ومقدار غذایی که می خورد نیست) سپس،مرحله رفتار های نامتناسب وعودکننده ی جبرانی برای پیشگیری از افزایش وزن فرا می رسد. این رفتارها عبارتنداز:
ایجاد استفراغ عمدی،سوء مصرف داروها وترکیبات مسهل ومدر یا سایر داروها،گرسنه ماندن طولانی وانجام ورزش مفرط و بی دلیل،بر ارزیابی فرد از خود تاثیر می گذترد.این نشانه ها حد اقل 2 بار در هفته ایجاد میشوند ولااقل 3 ماه ادامه می یابند.
· اختلال پر خوری عصبی منحصرا در طول دوره های بی اشتهایی عصبی بروز نمی کند.پرخوری عصبی بر 2نوع است:
o پرخوری عصبی نوع ((پاکسازی مزاج))(purging type) که در آن، بیمار سعی می کند با ایجاد استفراغ عمدی، مثلاً از طریق تحریک حلق، یا خوردن داروهای استفراغ آور (مانند شربت ایپکا)، یا مصرف ترکیبات و داروهای مسهل، یا خوردن داروهای مدر و یا با استشمام بوهای بد و زننده، یا ازطریق تنقیه، غذاهای خورده شده را از بدن خود خارج نماید.
o پرخوری عصبی نوع ((غیر پاکسازی مزاج)) (non – purging type) که در آن، بیمار با انجام ورزش های شدید و مفرط یا گرسنه ماندن طولانی به دنبال پرخوری سعی در از بین بردن کالری های مصرف شده دارد.
این نوع پرخوری عصبی تقریباً در 6 تا 8 در صد موارد دیده می شود.
· بیماری پرخوری عصبی، اغلب در 13 تا 20 سالگی دیده می شود و تشخیص آن در مقایسه با بی اشتهایی عصبی دشوارتر است زیرا وزن مبتلایان به آن معمولاً در حد میانگین وزن متوسط یا کمی بالاتر از آن حفظ می شود. حملات بیماری در نوع شدید، ممکن است چند بار در روز تکرار شوند و عوارض زیر را به دنبال داشته باشند:
o بازگشت (ریفلاکس) مزمن اسید معده به مری پس از خوردن غذا
o کم آبی بدن و کمبود پتاسیم خون در اثر استفراغ مکرر
o عدم تعادل الکترولیتی که می تواند منجر به بی نظمی ضربان قلب (آریتمی)، ایست قلبی و حتی مرگ شود.
o التهاب مری (ازوفاژیت)
o آسیب دیدگی دهان در اثر وارد کردن مکرر انگشت یا بعضی اشیا برای ایجاد استفراغ عمدی
o زخم معده یا اثنی عشر
o پوسیدگی شدید دندان ها، ساییدگی مینای دندان ها و تورم غدد بزاقی که همگی در اثر تماس مکرر دندان ها با اسید معده ایجاد می شوند.
· در بیماران مبتلا به بولیمی احتمال ابتلا به اختلال های عاطفی، مانند افسردگی، افکار خود ملامت کننده یا اضطراب عمومی یا وابستگی به مواد مخدر بیشتر است. معمولا غذاهایی که بیمار در دوره ی پرخوری روانی می خورد ارزش تغذیه ای چندانی ندارد و بیمار می داند که این پرخوری، غیر طبیعی است و از اینکه نمی تواند جلوی آن را بگیرد در هراس است.
· بین صفر ½ درصد از افراد مذکر و 3/0 تا 4/9 درصد در افراد مونث مبتلا به پرخوری عصبی می شوند.
· اختلالات غذا خوردن در افرادی که به دلیل شغل شان نیازمند داشتن اندامی لاغر و متناسب هستند (مانند رقصنده ها، ژیمناست ها، مدل ها، دونده ها و قایق ران ها) شیوع بیشتری دارند.
· پرخوری عصبی در سفید پوست ها شایع تر است.
· درمان پذیرفته شده ی عمومی برای پرخوری عصبی وجود ندارد. تعدادی از محققان، ارتباط حقیقی یا فرضی میان ایت بیماری و اختلالات خلقی را مطرح کرده اند و از این رو، استفاده از داروهای سه حلقه ای ضد افسردگی، مهارکننده های مونوآمینو اکسید از (MAOI)، میانسرین،فلوگزتین، کربنات لیتیوم، نومیفنسین، ترازودون و بروپروپیون را برای درمان پرخوری عصبی پیشنهاد می نمایند.
تعدادی از پژوهشگران نیز به دلیل مشاهده ی ارتباط میان پرخوری عصبی و اختلالات تشنجی، درمان با داروهای ضد صرع و تشنج، مانند فنی توئین، کاربامازپین و الپروئیک اسید را توصیه می کنند. ترکیبات مهارکننده تمایل به غذا، الکل، کوکایین و تر یاک، مثل توپیرامات و نیز ترکیبات ضد تریاک مثل نالوکسون و ناتروکسون نیز مورد استفاده قرار گرفته اند. بعضی از محققان گزارش کرده اند که درمان افراد مبتلا به پرخوری عصبی در مراکز بستری مبتلایان به اختلالات اعتیادی موثر واقع شده است.
· نتایج امیدوارکننده ای در استفاده از رفتار درمانی مناظره ای (dialectical behavioral therapy) به ویژه در افراد مبتلا به اختلال غذا خوردن و پر خوری عصبی مشاهده شده است.
نویسنده دکتر مهدیس هاشمی
دکتر مهدیس هاشمی متخصص طب فیزیکی و توانبخشی