ام اس و فیزیوتراپی

فیزیوتراپی  چیست؟

به زبان ساده می ‌توان فیزیوتراپی را علم درمان به‌وسیله حرکت و روش‌های فیزیکی دانست. به اشخاصی که در این مورد تحصیل کرده‌اند فیزیوتراپیست می‌گویند.

ام اس و فیزیوتراپی

یکی از مشکلات اصلی ما، ضعف و محدودیت در حرکت است که از طرفی به‌علت درگیری قسمت‌های حرکتی در مغز و نخاع و از طرف دیگر به‌علت کم تحرکی خودمان است شاید شما هم به یکی از علل زیر حرکات خود را محدود کرده‌اید:

افسردگی و بی‌حوصلگی، ترس از افتادن و جراحات و یا ناآگاهی (مثلاً ترس از مضر بودن فعالیت). کم بودن تحرک خود دارای عوارضی است مانند کوتاه شدن و ضعیف‌تر شدن عضلات، زخم بستر، یبوست و ...

حتماً تابه‌حال با فردی که دست یا پایش شکسته اس ت برخورد داشته‌اید و شاهد بوده‌اید که پس از درمان شکستگی و باز کردن گچ، بیمار در انجام حرکات آن عضو ناتوان شده و نیازمند به فیزیوتراپی برای مدتی محدود می‌باشد. فرق ما با چنین بیمارانی در این است که برای مدت نامحدودی به فیزیوتراپی محتاجیم. شاید فکر کنید عملی نیست که همه روزه به یک فیزیوتراپیست رجوع کنید و شاید انجام مداوم این کار از نظر وقت و یا هزینه غیرممکن باشد. اما با یک روش ساده می‌توانیم این مشکل را حل کنیم:

۱. ابتدا به یک فیزیوتراپیست حاذق و دلسوز مراجعه کنید. یافتن او اصلاً مشکل نیست! کافی است به یک مرکز فیزیوتراپی رجوع کنید و در صورتی که در آنجا راحت بودید و حس کردید به مشکلات شما توجه می‌شود و برایتان دقیقاً برنامه‌ریزی می‌کنند، می‌توانید همیشه به همان فیزیوتراپیست مراجعه کنید. بدیهی است علاوه بر دقت و توجه متخصص مربوطه، سلیقه شخصی شما هم بسیار مهم است و مثلاً فیزیوتراپیست انتخابی فردی دیگر، ممکن است برای شما انتخاب مناسبی نباشد.

۲. متخصص فیزیوتراپی شما را معاینه می‌کند و حرکت‌های مناسب را به شما توصیه می‌کند و به صلاحدید ایشان چند جلسه‌ای در همان مرکز تمرین می‌کنید.

۳. حرکاتی که فعلاً لازم دارید، تعداد و چگونگی انجام روزانه آن‌هارا در خانه بیاموزید و در صورت نیاز به وسایل کمکی، آن‌ها را از فروشگاه‌های این نوع لوازم تهیه کنید و یا اگر می‌توانید مشابه آن‌ها را برای خود بسازید.

۴. همه روزه در منزل زمانی را به حرکات فیزیوتراپی اختصاص دهید و ضمن انجام این ورزش‌ها سعی کنید بیشتر به بهبودی و تندرستی فکر کنید.

۵. به صلاحدید فیزیوتراپیست هر چند هفته به او مراجعه کنید تا هم درستی انجام تمرینات را بررسی کند و هم درصورت لزوم ،آنها را تغییر دهد.

چند توصیه کلی:

-منظور ما از انجام حرکات فیزیوتراپی رسیدن به وضعیت بهتر جسمی و روحی است نه شرکت در مسابقات المپیک! پس در انجام ورزش‌ها منظور ما، انجام تعداد کمی حرکت در نوبت‌های متعدد در طی روز است.

-حرکات را تا مرز رسیدن به خستگی انجام بدهید. در صورت تمایل پس از مدتی استراحت می‌توان دوباره حرکات را تکرار کرد.

-هر موقعیتی که انجام حرکت را آسان کند مفید است، بنابراین با توجه به سبک شدن وزن بدن در آب، شنا یکی از مفیدترین ورزش‌ها برای شما می‌باشد. البته نیازی به شنای حرفه‌ای نیست و اندکی هم که در آب دست و پایتان را تکان دهید بسیار مفید است.

منبع :انجمن ام اس ایران

 

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی و کاربردهای آن

فیزیوتراپی می تواند جهت توانبخشی و نجات بیماران به عنوان یکی از بازوهای توانمند تیم پزشکی وارد عمل شود و جامعه ما را از زمین گیر شدن و ناتوان شدن گروهی از جوانان و سالمندان که به دلیل تصادفات و حوادث ناگوار و کهولت سن مشکل پیدا می کنند رهایی بخشد.
بنابراین بر خود واجب دیدم در خصوص معرفی رشته فیزیوتراپی و کاربرد آن در بیماران مقاله ای را ارائه دهم تا عزیزان نیازمند به فیزیوتراپی از این درمان مهم که گاهی می تواند اولین گام درمان نیز محسوب شود محروم نگردند.

 

»  تعریف فیزیوتراپی
فیزیوتراپی ، شاخه ای از پزشکی است که در آن برای توانبخشی بیماران از عوامل فیزیکی مثل گرما ، سرما ، الکتریسیته ، نور و عوامل مکانیکی و ورزش استفاده می شود.

 

»  اهداف فیزیوتراپی

فیزیوتراپیست با به حداقل رساندن عوارض بیماریها و درمان بیماریها و نیز از بین بردن عوامل محدود کننده و ناتوان کننده در جهت مستقل نمودن بیمار در طول زندگی تلاش و به طور خلاصه هدف فیزیوتراپی مستقل نمودن بیمار در طول زندگی می باشد.

 

»  موارد کاربرد فیزیوتراپی

با توجه به هدف فیزیوتراپی که عنوان شد می توان کاربرد آن را به راحتی بیان کرد به این صورت که هرگاه عوامل محدود کننده و ناتوان کننده باشد با از بین بردن آن بیمار را در رسیدن به هدف توانبخشی کمک کرد ولی به طور اختصار جهت آشنایی بیشتر به موارد زیر اشاره می کنیم :

»  فیزیوتراپی در بیماران ارتوپدی

از جمله موارد ارتوپدی که می توان در آنها با فیزیوتراپی مفید واقع بود عبارتند از : شکستگی استخوان ها و دررفتگی مفاصل ، تعویض مفاصل (ارتروپلاستی ها) ، اختلالات اسکلتی عضلانی مثل : کمردرد و گرفتگی عضلات ، ایجاد تغییرات فرسایشی در مفاصل مثل آرتروز : زانو ، شانه ، ران و ستون فقرات و غیره ، اختلال در ستون فقرات : اسکلیوز ، کیفوز و اختلال ناحیه گردن

مثل : تورتیکولیو نیز ضایعات بافت نرم مثل پیچ خوردگی ، پارگی لیگامانها ، پارگی مینیسک ها ، فتق دیسک بین مهره ای ، کندرو مالاسی ، کشیدگی تاندون عضلات ، پارگی تاندون عضلات و اختلالات مادرزادی مانند دررفتگی مفصل ران ، تشکیل نشدن کامل مهره ها ، کف پای صاف ، پا چنبری ، پا پرانتزی ، پا ضربدری ، دنده گردنی ، لغزش مهره های ناحیه کمر و ... و در مورد قطع اندامها به دلیل تصادفات ، جنگ ها و بیماری ها و ... و نیز مواردی همچون خشکی مفصل شانه ، آتروفی سودک ، ضایعه گلف البو و ضایعه تنیس البو و جراحی های دست و ... می توان از فیزیوتراپی استفاده کرد.

»  فیزیوتراپی در بیماریهای روماتولوژی

بیماری های مفاصل و بافت نرم را اصطلاحا بیماری های روماتولوژی می نامند و فیزیوتراپی در بیماران روماتولوژی میتواند جهت کاهش درد و کاهش تورم و التهاب و نیز جلوگیری از پیشرفت عوارض بیماری و بدست آوردن حداکثر کارایی دوباره از مفصل مفید واقع شود و از جمله این بیماری ها عبارتند از : پولی میوزیت (التهابی است که در عضلات ایجاد می شود) ، در ماتومیوزیت (تارهای عضلانی و پوست ملتهب می شود) ، اسپوندیلیت انکیلیوزان (التهاب ستون فقرات و بافت های مجاور آن) آرتریت روماتوئید (التهاب مفاصل ، رباط و کپسول مفصلی) و بیماری هایی مثل آرتروز زانو ، ران و ستون فقرات ، و اختلافات دیگر مثل بورسیت ، کپسولیت ، تندونیت ، تنوسینویت ، آرتریتها و آرتروزها ، سندرم بهجت و غیره.

»  فیزیوتراپی در بیماریهای اعصاب

با توجه به اینکه در بیماران اعصاب ، عضلات بیمار گرفتار می شوند. فیزیوتراپی جهت تقویت عضله و راه اندازی بیمار موثر می باشد و از جمله این بیماری ها عبارتند از : بیماری های عفونی مغز یا سیستم عصبی مثل آبسه مغزی ، سرخجه ، سیفلیس ، مننژیت ، فلج اطفال و غیره. و بیماری های عروق مغز مثل سکته مغزی ، تومورهای سیستم عصبی مثل تومور مغز ، تومور مخچه ، تومورهای نخاع و ضایعات دیگر همچون : ضایعات نخاع ، ضایعات اعصاب و اعصاب محیطی و غیره.

»  فیزیوتراپی در اطفال

قریب به 10% از کودکانی که به دنیا می آیند دچار نوعی از معلولیت می باشند که با فیزیوتراپی به موقع می توان در معلولیت موجود اقدامات موثری را انجام داد و از جمله این معلولیتها عبارتند از : فلج مغزی ، فلج اطفال ، فلج زایمانی (ارب پالزی) ، تور تیکولی (کودکانی که با گردن کج به دنیا می آیند) ، اختلال در مچ پا (مثل کف پای صاف ، و پا چنبری و غیره).

»  فیزیوتراپی در بیماریهای زنان

فیزیوتراپی در بیماری های زنان را با هدف کاهش درد و از بین بردن برخی عفونتها و چسبندگی ها که در بافتهای مختلف دستگاه تناسلی ایجاد می شود و نیز تقویت عضلات ناحیه شکم و اطراف لگن انجام داد و از جمله این موارد عبارتند از : کمر درد که منشا آن بیماری های زنان است ، ضعف عضلات ناحیه شکم و لگن و بیمار های التهابی و در برخی از جراحی های دستگاه تناسلی زنان و غیره.

»  فیزیوتراپی در اعمال جراحی

حال عمومی بیماران و جلوگیری از ایجاد و کنترل و حفظ دامنه حرکات مفاصل اطراف محل عمل برای از بین بردن درد و جسبندگی و محدودیت حرکتی می توان از فیزیوتراپی استفاده کرد و از جمله موارد آن عبارتند از : سوختگیها و در برخی اعمال جراحی در ناحیه فک و صورت و غیره.

»  فیزیوتراپی در بیماریهای پوستی

در بیماریهای پوستی می توان با کاهش درد به بهبودی سریع و بهتر صدمات پوستی کمک کرد و از جمله این بیماریهای پوستی عبارتند از : سوختگی پوست و زنا و آکنه و لوپوس و در اعمال جراحی پلاستیک و اعمالی که برای زیبایی انجام می شود با کنترل چسبندگی محل عمل و غیره.

»  فیزیوتراپی در بیماران بستری در بخشهای بیمارستان

با توجه به اینکه وقتی بیماران عزیز در بیمارستان بستری می شوند از هر گونه حرکت عاجزند که به دنبال آن خشکی مفاصل و ضعف عضلات و نیز تجمع ترشحات درریه آنها و نیز بیماریهای زخم بستر آنها را تهدید می کند و برای پیشگیری از بوجود آوردن این مشکلات لازم است بعد از تجویز پزشک هر روز حداقل یک نوبت فیزیوتراپیست با انجام حرکات فعال و غیرفعال و نیز تمرینات تنفسی و همچنین با ارائه راهنمایی های لازم از به وجود آوردن گرفتاری بیشتر پیشگیری می کند و زمینه لازم برای توانبخشی بیمار را فراهم می کند.

»  فیزیوتراپی در بیماریهای قلبی و تنفسی

فیزیوتراپی در بیماران تنفسی شامل اصلاح الگوی تنفسی تقویت عضلات سیستم تنفسی و تخلیه ترشحات داخل ریه و مجاری تنفسی و همچنین تحریک رفلکس سرفه و آموزش روشهای تنفسی و تمرینات تنفسی می باشد و همچنین آموزش وضعیت های خاص برای تخلیه ترشحات از ریه می باشد و برای درمانی در بیمارستان قلبی شامل :

بهبودی وضعیت بیمار و نیز افزایش کارایی سیستم قلبی عروقی که از جمله موارد قلبی ِ تنفسی عبارتند از : جراحی در ناحیه قفسه سینه ، ضعف در عضلات سیستم تنفسی ، شکستگی دنده ها ، بیماریهای تنفسی مثل پنومونی یا ذات الریه ، آمبولی ریه ، آبسه ریه ، برونشکتازی ، آتلکتازی ، برونشیت مزمن ، آمفیزم و آسم و سرطان عناصر تنفسی و غیره . و نیز بیماری هایی همچون ایسکمی قلبی ، ترومبوفلبیت ، واریس و غیره.

»  فیزیوتراپی در سالمندان

با توجه به اینکه سالمندان عزیز با بالا رفتن سن و کاهش فعالیت روزانه دچار ضعف و ناتوانی می شوند لازم است زیر نظر فیزیوتراپیست ماهر به حرکت ورزشی ادامه داده و از بروز مشکلات پیشگیری نمایند. در پایان اشاره به این نکته ضروری است که یکی از دلایل ثمر بخش بودن درمان بیماران در کشور های پیشرفته وجود ارتباط تنگاتنگ بین پزشک معالج از قبیل :

جراح ارتوپد ، جراح اعصاب ، داخل اعصاب ، متخصص روماتولوژی ، متخصص قلب و عروق و متخصص ریه و جراح و ... با سایر کادر درمان همچون تیم توانبخشی (فیزیوتراپیست) می باشد بنابرین اگر روزی بتوانیم بین پزشک معالج و فیزیوتراپیست ارتباط تنگاتنگ درمانی را بیش از پیش تقویت کنیم فیزیوتراپی می تواند گام بلندی را در درمان فیزیکی بیماران سکته مغزی ، فلج اندام ها ، آرتروز زانو ، ضایعات مفاصل و ستون فقرات و عوارض شکستگی ، ضایعات نخاعی ، بیماران قلبی و عروقی و ریوی و ... بردارد.

منبع:فیزیوتراپی

روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید چگونه درمان میشود

روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید Rheumatoid arthritis یک بیماری است که موجب التهاب، درد و تورم مفاصل بدن میشود. این بیماری معمولا مزمن بوده و در دراز مدت میتواند موجب تخریب مفصل شود. از هر صد نفر یک نفر در طول عمرش به نوعی به این بیماری مبتلا میشود. روماتیسم مفصلی میتواند زمینه خانوادگی داشته باشد. این بیماری میتواند در هر سنی بروز کند ولی معمولا در سنین بین 60-40 سالگی دیده میشود. روماتیسم مفصلی در زنان سه برابر شایع تر از مردان است.

در درمان این بیماری متخصص روماتولوژیست، فیزیوتراپی و ارتوپدی با یکدیگر همکاری میکنند.
متخصص روماتولوژیست داروهایی به بیمار میدهد که با استفاده از آنها درد و تورم مفاصل بیمار کم شده و سرعت پیشرفت بیماری کند میشود.

متخصص فیزیوتراپی با استفاده از نرمش های خاص سعی میکند حرکات مفاصل را در حد قابل قبولی نگه دارد و همچنین با استفاده از بریس هایی مفاصل را در وضعیت های مناسب قرار داده تا درد کمتری داشته و کارآیی بهتری داشته باشند.
متخصص ارتوپد هم در صورت لزوم اعمل جراحی خاصی را برای بیمار انجام میدهد تا کارایی مفصل بهتر شود.

هیچ معالجه قاطعی برای روماتیسم مفصلی وجود ندارد با این حال درمان هایی که پزشک انجام میدهد برای کاهش درد و مشکلات بیمار است.

مهمترین اهداف پزشک در درمان این بیماری عبارتند از
1. کم کردن فعالیت بیماری و بدنبال آن کاهش تخریب مفاصل
2. کاهش درد و محدودیت مفصل
3. کاهش ناتوانی هایی که به علت درد، آسیب مفصل یا تغییر شکل اندام ایجاد میشود
4. درمان عوارض و مشکلات همراه بیماری

هدف اول درمان روماتیسم مفصلی :

کم کردن فعالیت بیماری و بدنبال آن کاهش تخریب مفاصل

این هدف با انجام اقدامات زیر پیگیری میشود

داروهایی که مسیر بیماری را تا حدودی تغییر میدهند Disease-modifying antirheumatic drugs

این داروها هم موجب کاهش علائم بیماری شده و هم تا حدودی تخریب مفصلی را کم میکنند. این داروها با تاثیر روی واکنش های شیمیایی بدن موجب مهار روند التهاب در مفاصل میشوند.
مهم ترین این داروها عبارتند از متوترکسات methotrexate ، سولفاسالازین sulfasalazine ، طلا gold ، پنی سیلامین penicillamine ، لفلونومید leflunomide ، هیدروکی کلوروکین hydroxychloroquine ، آزاتیوپرین azathioprine ، سیکلوسپورین cyclosporine . 

پزشک معالج معمولا چند تا از این داروها ( حداقل دو تا) را با هم برای درمان به بیمار تجویز میکند که در غالب اوقات متوترکسات یکی از آنها است. تاثیر این داروها روی درد و تورم سریع نیست و گاهی برای شروع تاثیر این داروها باید بمدت چند هفته و یا حتی چند ماه مصرف شوند پس حتی اگر با مصرف این داروها تغییر خاصی در بیمار ایجاد نشد وی نباید ناامید شده و دارو را قطع کند. 

پزشک معالج برای مانیتور کردن بیماری معمولا از یک آزمایش خونی به نام CRP استفاده میکند. با شروع تاثیر داروها و کاهش التهاب، سطح CRP در خون کاهش پیدا میکند. پس از کنترل شدن بیماری با دارو، پزشک معالج معمولا درمان دارویی را تا آخر عمر بیمار ادامه میدهد البته ممکن است بعد از مدتی مقدار مصرف دارو را کمی کاهش دهد. 

هر کدام از این داروها عوارض جانبی به همراه دارد. اگر بیمار به یکی از این داروها حساسیت داشته و یا عوارض جانبی دارو برای بیمار زیاد باشد پزشک معالج نوع دارو را تغییر میدهد. بعضی از عوارض جانبی مصرف این داروها جدی و خطرناکند مانند آسیب به کبد یا کاهش سلول های خونساز. پزشک معالج بطور مرتب بیمار را تحت آزمایشات دوره ای قرار میدهد تا چنانچه عوارضی بروز کند قبل از شدید شدن تشخیص داده شده و دارو عوض شود.

داروهای Anti-TNF-alpha

این دسته از داروها نسبتا جدید هستند. TNF-alfa یا tumor necrotizing factor- alpha ماده ایست که در بدن بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی موجب بروز التهاب مفصلی میشود و این دسته دارویی اثر این ماده را در بدن مسدود کرده یا تغییر میدهند. این داروها التهاب را کاهش داده و موجب کاهش آسیب مفصلی مشوند. مهمترین این داروها عبارتند از etanercept, infliximab, adalimumab and certolizumab . مشکلات این داروها یکی اینست که باید حتما بصورت تزریقی تجویز شوند و دیگر اینکه گران هستند.

منبع:ایران ارتوپد